Metrika

  • citati u SCIndeksu: [2]
  • citati u CrossRef-u:0
  • citati u Google Scholaru:[]
  • posete u poslednjih 30 dana:6
  • preuzimanja u poslednjih 30 dana:0

Sadržaj

članak: 1 od 1  
Timočki medicinski glasnik
2007, vol. 32, br. 4, str. 194-204
Golgota i medicinska epopeja 1914/1915. godine - 'specijalna epidemiologija pegavca' između 1909. i 1919. godine
Čukić Goran
Dom zdravlja, Berane, Crna Gora
Ključne reči: pegavi tifus 1914/15. g.; Nikol; Stamrz; Hanter; Strong; Rid; Kujačić; Antić; Subotić; Hiršfeld; specijalna mera; srpsko dezinfekciono bure; depedikulacija; projektovanje organizacije
Sažetak
Obolevanje od zaraznih bolesti i umiranje od njih u Krimskom ratu je izazivalo da se upotrebe protiv više bolesti, među kojima je bio i pegavac - 'higijenske, opšte mere'. Pogubni ishod od 500.000 obolelih i 150.000 umrlih od pegavca u Srbiji 1914/15. g., 'zemlji smrti' - 'zemlji tifusa', bio je povod pojave novog kvaliteta uvođenja - depedikulacije, 'specijalne mere protiv pegavca'. Među onima koji su 'bili uverenja da vaške prenose pegavac' - slavu uspešnog je poneo tvorac 'srpskog dezinfekcionog bureta' Stamrz. Golgota nastala do tada pogubnim posledicama pegavca u Srbiji zamenjena je još jednim - eposom. To je bio prvi ozbiljan udarac pegavcu, kojim se ovaj 'neprirodno prekida'; početak terminalne epizode obračuna sa njim. Nemoć medicine oslobađao je lekare odgovornosti. Od 1919. g., objavljivanjem rada kojim je posvedočen uspeh depedikulacije, nameće se lekarima obaveza primene ove mere. Dodeljena je Nikolu Nobelova nagrada 1928. g. Za postojanu strategiju su tražena nadalje nova bolja taktička sredstva.
Reference

Ackernecht, E. (1948) Anticontagionism between 1821 and 1867. Bulletin of the History of Medicine, V. 22.pp. 562-93

1

Anderson, J. (2006) Typhus fever: Its etiology ant the methods of its prevention. u: Burke C. [ur.] Commentary. Public Health Reports, 121, Suppl. 1 pp. 86-90

7

Antić, D. (1992) Pegavi tifus u kragujevačkoj prvoj rezervnoj vojnoj bolnici 1914-15. u: Stanojević Vladimir [ur.] Istorija srpskog vojnog saniteta - naše ratno sanitetsko iskustvo, Beograd, str. 314-28 (original 1925)

7

Arsić, B., Birtašević, B. (1978) Vojna epidemiologija. Beograd: Vojnoizdavački zavod

1

Borjanović, S. (1977) Pegavi tifus u Srbiji pre i za vreme Prvog svetskog rata. u: Borjanović S. [ur.] Epidemiološka studija pegavca u Srbiji i mogućnost njegove eradikacije, Beograd: Medicinski fakultet, str. 25-37, ??doktorska disertacija

2

Buble, M. (1981) Projektovanje organizacije. Zagreb: Informator

2

Černozubov, N. (1955) Epidemiološki metod rada. u: Higijena, Radovi II kongresa preventivne medicine, Bled, vol. VII, 1-4

4

Čukić, G., Tripković, M. (1999) Socijalna patogeneza pegavog tifusa na području severne Crne Gore. u: Čukić Goran [ur.] Socijalna patogeneza bolesti, pegavi tifus, Berane: JP Informativni centar, str. 14-79

Čukić, G. (2005) Do 1870. g. i posle 1870 g. Timočki medicinski glasnik, Zaječar, 30 (Suppl 1):30 (www.tmg.org.yu)

5

Čukić, G. (2005) Prvo ustanovljavanje entiteta pegavog tifusa na području Jugoslavije. Flogiston, br. 13, str. 53-73

1

Čukić, G., Šabotić, R. (2005) Prirodni sistem nastanka bolesti i rašomon. Praxis medica, vol. 33, br. 1-2, str. 33-38

4

Čukić, G. (2005) Depedikulacija suvim toplim vazduhom na području Jugoslavije u Prvom i Drugom svetskom ratu. Timočki medicinski glasnik, vol. 30, br. 2, str. 86-92

6

Čukić, G. (2002) Masovno obolevanje u nekim kasarnama Srbije od 1836. do 1864. godine - intuicija nekad i sad. Timočki medicinski glasnik, vol. 27, br. 1-4, str. 39-47

1

Dragović, V. (1975) Džon Rid u Srbiji. u: Rid D.Ž. [ur.] Rat u Srbiji 1915, Cetinje: Obod, str. 121-76

2

Đorđević, V. (1874) Vojno-lekarska statistika. Srpski arhiv, Beograd, 1, 93-115

23

Đorđević, V. (1879) Istorija srpskog vojnog saniteta / History of the Serbian medical corps. Beograd: Državna štamparija, knjiga prva: 1835-1875, Istorija srpskog vojnog saniteta za prvih 40 godina njegovog razvitka (vol. I: History of the Serbian Military Medical Corps during the first 40 years of its development)

1

Đurđević, Č. (1922) Smrt vašima!. Zdravlje, 12 (3), str. 65-8

Đurđević, Č. (1924) Tamanite vaši (uši). Zdravlje

1

Đurić, S., Stevanović, V., ur. (1990) Golgota i vaskrs Srbije 1914-1915. Beograd

3

Genčić, L. (1925) Zašto je došlo do epidemije i pomora u našoj vojsci i narodu za vreme ratova 1912-1918. u: Stanojević Vladimir [ur.] Istorija srpskog vojnog saniteta - naše ratno sanitetsko iskustvo, Beograd

2

Hiršfeld, L. (1962) Istorija jednog života. Beograd: Srpska književna zadruga / SKZ, knj. 357

4

Hunter, W. (1919) The Serbian Epidemics of Typhus and Relapsing Faver in 1915, Their Origin, Course and Preventive Measures employed for their Arrest. Proceeding of the Royal Cocieta of Medicine, vol. XIII, 2, str. 30-158

2

Jovanović, M. (1915) Pegavi tifus (pegavac). Niš: Srpska državna štamparija

Kaper, S. (1999) O Crnoj Gori. Podgorica

1

Kujačić, J. Iz svjetskog rata 1914-1918 - iz moje prošlosti. Cetinje: Cetnralna biblioteka 'Đurđe Crnojević', rukopis

3

Kujačić, J. (1914) Pjegava groznica (pjegavi tifus). u: Biblioteka za čuvanje narodnog zdravlja, Beograd, Knj. 7

3

Kujundžić, V. (1913) Pegavi tifus u Bitolju. Zdravlje, VIII, 3,65-71

3

Kujundžić, V. (1913) Pegavi tifus u Bitolju. Zdravlje, VIII, 5, str. 136-40

5

Kuželj, J. (1903) Sanitetski savet - rasprava o tifusu koji je vladao u okolini Čačka i lečen u Čačanskoj okružnoj bolnici u prvoj polovini 1902. godine. Srpski arhiv za celokupno lekarstvo, IX, 5, str. 253-61, 6. 299 -313, 7:344-53

1

Litvinjenko, S. (1995) Kako je zaustavljena epidemija pegavog i povratnog tifusa u Srbiji 1915. godine. Srpski arhiv za celokupno lekarstvo, 123 (11-12), str. 328-30

1

Martinović, D. (1991) Potrterti IV. Cetinje, str. 176-97

2

Milar, D., Milar, J., Milar, D., Milar, M. (2003) Naučnici - Kembrički rečnik. Beograd: Dereta

1

Mitrašinović, M. (1992) Sanitetske prilike i pojava epidemije pegavog tifusa u Valjevskom kraju (1914-1915). u: Valjevska bolnica 1914-1915, zbornik radova, Valjevo, str. 37-45

4

Nicolle, Sh., Comte, C., Conseil, E. (1909) Transmission experimentale du typhus exanthematique par pou du corps. CR Acad. Sci, 149: 486-9

1

Petrović Petar II, Njegoš (2001) Djela. Podgorica, itd: CID

1

Popović, D. (1992) Higijena u vojsci. u: Stanojević Vladimir [ur.] Istorija srpskog vojnog saniteta - naše ratno sanitetsko iskustvo, Beograd: VIC, original 1925

3

Rajs, R.A. (2005) Čujte Srbi! Čuvajte se sebe. Nedeljni telegraf, Beograd

5

Rid, D. (1975) Rat u Srbiji 1915. Cetinje: Obod, str. 11-84

1

Rolla, T. (1907) Typhus fever. u: The Eclectic Practice of Medicine, www.henriettesherbal.com

3

Snyder, J. (1970) Rikecije pegavca. u: Horsfall F., Tamm I. [ur.] Virusne i rikecijske infekcije čoveka, Beograd, str. 736-60

1

Stajković, N. (1987) Osetljivost vašiju glave prema sintetskim insekticidima i mogućnost njihovog suzbijanja. Beograd: Medicinski fakultet, doktorska disertacija

2

Stanojević, V. (1921) Insekti i zaraze. Beograd

3

Stanojević, V. (1924) Pegavi tifus. u: Stanojević V. [ur.] Istorija ratnih zaraza, Beograd, str. 11-56

8

Stanojević, V., ur. (1992) Istorija srpskog vojnog saniteta - naše ratno sanitetsko iskustvo. Beograd: Vojnoizdavački i novinski centar, original 1925

5

Strong, P., i dr. (1920) Typhus fever with particular reference to the Serbian epidemic. Cambridge: Harvard University Press

3

Subotić, V. (1916) O pegavom tifusu u Srbiji. Beograd: Ministarstvo vojno - Sanitetsko odeljenje, br. 1625, 25.04, Pov. Krf, Muzej SLD

29

Šešić, B.V. (1983) Osnovi logike. Beograd: Naučna knjiga

7

Thaller, L. (1938) Od vrača i čarobnjaka do modernog liječnika - povijest borbe protiv bolesti i smrti - 34 table s 90 slika i 3 karte u tkstu. Zagreb: Minerva

1

Vidić, V. (1992) Valjevska bolnica u ratu sve do povlačenja 1915. godine. u: Valjevska bolnica 1914-1915, Zbornik radova, Valjevo, str. 29-35

7

Vuković, Ž. (2004) Savezničke medicinske misije u Srbiji 1915. Beograd: Plato

4

Vukšić, L. (1989) Istorijski osvrt na prestanak pegavca (Typhus exanthematicus) 1914-1915. godine u Srbiji. Arhiv za zdravstvenu kulturu Srbije, (18) 1-2 str. 45-57

2

Živković, B., Aranicki, M. (1947) Pegavac i rekurens u NR Bosni i Hercegovini. Biblioteka Medicinskog arhiva, br. 1, Sarajevo
   

O članku

jezik rada: srpski
vrsta rada: istoriografski prilog
objavljen u SCIndeksu: 07.07.2008.

Povezani članci

Praxis medica (2006)
Odnosi teorije, strategije i taktike u prevenciji epidemije pegavog tifusa u Srbiji 1914/15. godine
Čukić G.

Acta medica Medianae (2009)
Dr Lazar Genčić, pukovnik (1868-1942) - načelnik saniteta Vrhovne komande Srbije 1912-1916.
Čukić Goran

Praxis medica (2007)
Od starog ka novom sa dr Vladanom Đorđevićem
Čukić G.

prikaži sve [79]