- citations in SCIndeks: 0
- citations in CrossRef:0
- citations in Google Scholar:[
 ]
- visits in previous 30 days:15
- full-text downloads in 30 days:10
|
|
|
2022, vol. 17, iss. 51, pp. 69-96
|
|
The crime of insult: Legal regulation and language analysis of insult in court judgments
Krivično delo uvrede - zakonska regulativa i jezička analiza uvrede u sudskim presudama
aUniversity of Kragujevac, Faculty of Law, Serbia
bUniversity of Kragujevac, Faculty of Pedagogical Sciences, Jagodina, Serbia
Project: Ministry of Education, Science and Technological Development, Republic of Serbia (Institution: University of Kragujevac, Teacher Training Faculty, Jagodina) (MESTD - 451-03-68/2020-14/200140)
Abstract
The importance of criminal law protection of honor and reputation and imprecise legal conceptual determination of insult, as a basic and general criminal offense against honor and reputation, pointed to the need to determine in theory and court practice the parameters that will help the courts when deciding whether in the particular case the criminal offense of insult exists or not. On this occasion, an objective criterion is applied, according to which an insulting statement is assessed from the aspect of existing customary, moral, and other norms in specific time and space. The variability of the concept of honor, which often changes its content and scope, also creates the need for language analysis of the degrading statements, which can sometimes be helpful in assessing whether in a particular case there is a criminal offense of insult or not. Connecting law with linguistics provides an interdisciplinary overview of the relationship of language, style, and composition of legal documents and their conditionality by specifics of individual fields of law. The attitude to the use of language which exists in legal theory and practice is significant and worth studying, and in the focus of interdisciplinary contribution to this issue, there is a criminal law overview of the use of language tools in criminal offenses against honor and reputation. The legal part of the analysis was used, above all, the dogmatic method in order to determine the true meaning of the analyzed norms, and the normative method as a method of studying the social function of the norms. The historical method was used to show the criminal protection of honor and reputation in various historical periods, which was accompanied by the use of the sociological method to explain social factors of occurrence and development of the phenomena. In order to assess existing normative solutions, the axiological method was used. The language analysis of the criminal offense of insult was performed using a descriptive method, and the content analysis was used as a research technique. For the purposes of research, a special sample was formed, which consists of thirty judgments for the criminal offense of insult. In the corpus of the court judgments of Kragujevac courts, the repertoire of lexical assets used for the purpose of injury to honor and reputation was separated. Sublings of the mother, pejoratives, vulgarism, metaphorical nominations with negative connotation, and lexemes marked by the bearer of socially unacceptable traits and ethnicities used with derogatory meaning are among the most common funds. Public insults in writing, in the form of comments on social networks or forums, have greater weight than orally imposed insults in the presence of several faces.
Sažetak
U radu su predstavljeni rezultati analize krivičnog dela uvrede sa pravnog i jezičkog aspekta. Prvi cilj rada jeste da se prikaže krivičnopravna zaštita koja se časti i ugledu pruža u Republici Srbiji, kao i zakonsko određenje krivičnog dela uvrede. Drugi cilj rada jeste da se korišćenjem lingvističkog kriterijuma u analizi krivičnog dela uvrede u sudskim presudama ukaže na povezanost i interakciju jezika i prava. Značaj krivičnopravne zaštite časti i ugleda i neprecizno zakonsko pojmovno određenje krivičnog dela uvrede, kao osnovnog i opšteg krivičnog dela protiv časti i ugleda, ukazali su na potrebu da se u teoriji i sudskoj praksi odrede parametri koji će sudovima pomoći prilikom odlučivanja da li u konkretnom slučaju krivično delo uvrede postoji ili ne. Varijabilnost pojma časti, koji često menja svoju sadržinu i obim, stvara i potrebu jezičke analize izjava omalovažavanja, što nekada može biti od pomoći prilikom ocene da li u konkretnom slučaju krivično delo uvrede postoji ili ne. Povezivanje prava sa lingvistikom omogućava interdisciplinarno sagledavanje odnosa jezika, stila i kompozicione strukture pravnih dokumenata i njihove uslovljenosti specifičnostima pojedinačnih pravnih oblasti. Značajan je i vredan proučavanja odnos koji u pravnoj teoriji i praksi postoji prema upotrebi jezika, a u fokusu interdisciplinarnog doprinosa ovom pitanju nalazi se krivičnopravno sagledavanje upotrebe jezičkih sredstava u krivičnim delima protiv časti i ugleda. U pravnom delu analize korišćeni su, pre svega, dogmatski metod radi utvrđivanja pravog značenja analiziranih normi, i normativni metod kao metod izučavanja ostvarenja društvene funkcije datih normi. Istorijski metod je korišćen kako bi se prikazalo na koji način je pružana krivičnopravna zaštita časti i ugledu u različitim istorijskim razdobljima, što je praćeno i korišćenjem sociološkog metoda kojim se objašnjavaju društveni faktori nastanka i razvoja pojava. U cilju ocene postojećih normativnih rešenja korišćen je aksiološki metod. Jezička analiza krivičnog dela uvrede provedena je korišćenjem deskriptivne metode, a kao istraživačka tehnika korišćena je analiza sadržaja. Za potrebe istraživanja oformljen je prigodni uzorak koji čini trideset presuda za krivično delo uvrede. Na korpusu sudskih presuda kragujevačkih sudova lingvističkom analizom izdvojen je repertoar leksičkih sredstava upotrebljenih sa svrhom povrede časti i ugleda. U najzastupljenija sredstva spadaju psovke s leksemom majka, pejorativi, vulgarizmi, metaforične nominacije s negativnom konotacijom, lekseme kojima se označava nosilac društveno neprihvatljivih osobina i etnici upotrebljeni s pogrdnim značenjem. Javna uvreda u pisanoj formi, u vidu komentara na društvenoj mreži ili forumu ima veću težinu od usmeno izrečene uvrede u prisustvu više lica.
|
|
|
|
References
|
|
|
*** (2010/2015) Evropska konvencija za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda izmenjena u skladu sa Protokolom br. 11. Sl. glasnik RS -Međunarodni ugovori, br. 12/2010 i 10/2015
|
|
|
*** (2005-2019) Krivični zakonik. Službeni glasnik RS, br. 85/5005, 88/2005-ispr., 107/2005ispr., 72/2009,111/2009, 121/2012, 104/2013, 108/2014, 94/2016 i 35/2019
|
|
|
*** (2007) EU Parliamentary Assembly Resolution 1557: Towards decriminalisation of defamation
|
|
|
*** (2021) Opsceni izrazi sa semom i leksemom hleb u srpskom jeziku. in: Kovačević M. [ed.] Hljeb u srpskom jeziku, književnosti i kulturi, Višegrad: Andrićev institut, 115-128
|
|
2   
|
Avramović, D.S., Jovanov, I.D. (2017) Ograničenja pokreta pravo i književnost - primer Sofokla. Zbornik radova Pravnog fakulteta u Novom Sadu, 51(2): 353-368
|
|
|
Avramović, S.D. (2017) Nušić i retorika u Srbiji. Zbornik radova Pravnog fakulteta, Novi Sad, vol. 51, br. 1, str. 107-122
|
|
|
Badrov, S. (2007) Kaznena djela protiv časti i ugleda u hrvatskom kaznenom pravu. Pravnik: časopis za pravna i društvena pitanja, 41 (84): 61-94
|
|
1
|
Bahtin, M. (2013) Estetika jezičkog stvaralaštva. Sremski Karlovci -Novi Sad: Izdavačka knjižarnica Zorana Stojanovića
|
|
1
|
Bahtin, M. (1978) Stvaralaštvo Fransao Rablea i narodna kultura srednjeg veka i renesanse. Beograd: Nolit
|
|
|
Bujuklić, Ž. (2018) Doktorska disertacija pesnika Laze Kostića 'De legibus serbicis Stephani Uros Dusan'. Anali Pravnog fakulteta u Beogradu, 66(1): 22-44
|
|
|
Husinec, S. (2011) Metafora u pravnom diskursu. in: Karabalić, V.; Aleksa Varga M.; Pon L. [ed.] Zbornik radova s 24. međunarodnog znanstvenog skupa Hrvatskog društva za primijenjenu lingvistiku 'Diskurs i dijalog: Teorije, metode i primjena', Osijek: Hrvatsko društvo za primijenjenu lingvistiku, 69-84
|
|
|
Huston, N. (2011) Agresija i jezik. Sarajevske sveske, 35/36: 75-85
|
|
|
Janić, A. (2017) Naučni pristup jednom tipu marginalizovane leksike u srpskom jeziku. Teme, 41(4): 1149-1151
|
|
|
Krstić, P. (2011) Indeks opsovanog. Sarajevske sveske, 35/36: 54-74
|
|
19
|
Lazarević, Lj. (2011) Komentar krivičnog zakonika. Beograd: Pravni fakultet Univerziteta Union u Beogradu
|
|
|
Mandić, M., Đurić, Lj. (2015) Psovka kao folklorni žanr - na primeru 'j... ti sunce'. Savremena srpska folkloristika, 2: 291-316
|
|
|
Maričić, S. (2013) Govorni čin uvrede - elementi verbalne antiučtivosti u romanu Historias del Kronen. in: Gudurić S. [ed.] Zbornik radova sa konferencije 'Jezici i kulture u vremenu i prostoru', Novi Sad: Filozofski fakultet, II/1: (83-96)
|
|
|
Nežmah, B. (2011) Konceptualna nevolja - psovka vs. kletvica. Sarajevske sveske, 35/36: 85-107
|
|
|
Novoselec, P. (2016) Zaštita časti i ugleda u novom Kaznenom zakonu. Zbornik Pravnog fakulteta u Zagrebu, 66 (4): 443-468
|
|
|
Ostin, Dž. (1994) Kako delovati rečima. Novi Sad: Matica srpska
|
|
4
|
Pavišić, B., Grozdanić, V., Veić, P. (2007) Komentar Kaznenog zakona. Zagreb: Narodne novine d.d
|
|
6
|
Pavlović, M. (2005) Srpska pravna istorija. Kragujevac: Nadežda Pavlović
|
|
2
|
Rančić, J. (2018) Vršnjačko nasilje na društvenim mrežama u Republici Srbiji. CM: Communication and Media, 13(43): 95-124
|
|
1
|
Ristić, S. (2010) Diskurs psovki u srpskom jeziku. in: Vasić V. [ed.] Diskursi i diskursi. Zbornik u čast Svenki Savić, Novi Sad: Filozofski fakultet, 195-212
|
|
2
|
Ristivojević, B. (2012) Engleski kao nadmoćni jezik u međunarodnom krivičnom pravu. Crimen, 3(1):53-72
|
|
|
Savić, S. (1995) Istraživanje savremenog gradskog kompleksa - upotreba psovki u konverzaciji. Naučni sastanak slavista u Vukove dane, 24(1): 131-137
|
|
|
Serl, Dž. (1991) Govorni činovi - ogled iz filozofije jezika. Beograd: Nolit
|
|
1
|
Silić, J. (2006) Funkcionalni stilovi hrvatskoga jezika. Zagreb: Disput
|
|
88
|
Stojanović, Z. (2012) Komentar Krivičnog zakonika. Beograd: Službeni glasnik
|
|
|
Stojanović, Z., Delić, N. (2013) Krivično pravo, posebni deo. Beograd: Pravni fakultet Univerziteta u Beogradu
|
|
|
Šipka, D. (2011) Rečnik opscenih reči i izraza. Novi Sad: Prometej
|
|
7
|
Tadić, L.P. (1995) Retorika - uvod u veštinu besedništva. Beograd: Filip Višnjić
|
|
|
Tepavčević, D. (2004) Krivična djela protiv časti i ugleda. Kragujevac: Pravni fakultet Univerziteta u Kragujevcu, Doktorska disertacija
|
|
|
Vručina, P. (2018) Uvreda i fama publica u kasnosrednjevjekovnim istočnoja-dranskim komunama. Povijesni prilozi, 54(54): 39-63
|
|
4
|
Vujanić, M., et al. (2011) Rečnik srpskoga jezika. Novi Sad: Matica srpska
|
|
|
Živković, A. (2007) Da li je ugled i čast u Bosni i Hercegovini neophodno zaštiti krivičnim zakonodavstvom?. II deo; Izbor sudske prakse; 12: 66-69
|
|
|
|
|