|
|
|
Savremena ekonomska kriza, krah neoliberalizma i neophodnost nove razvojne politike
Contemporary economic crisis, fall of neo-liberalism and need for new development policy
Univerzitet u Prištini sa privremenim sedištem u Kosovskoj Mitrovici, Ekonomski fakultet
Sažetak
Postojeća privredna struktura Srbije je neadekvatna, na šta ukazuje njena nedovoljna konkurentnost, te se kao neminovnost nameće njena izmena. U cilju prestrukturiranja postojeće privredne strukture Srbiji je neophodan aktivan pristup investicijama. Investicije uopšte, pa i strane direktne investicije, treba merama monetarno kreditne i fiskalne politike usmeravati ka granama koje su propulzivnije i imaju znatno šire pozitivne eksterne efekte. No, priliv SDI, i ulazak transnacionalnih kompanija na srpsko tržište, dovodi i do negativnih eksternih efekata, koji se ogledaju u tome da su ovim procesima zahvaćeni oni sektori privređivanja koji su zasnovani na eksploataciji domaćih resursa, kako sirovinskih, tako i energetskih ali i humanih. Ovakvo stihijsko usmeravanje, zasnovano na slobodi tržišta uzrokuje i uvođenje prljavih tehnologija i degradaciju čovekovog okruženja. Kako je osnovni cilj i motiv TNK profit, to se one pojavljuju kao investitori samo u određenim sektorima koji im obezbeđuju višu profitnu stopu. Međutim, kao posledica toga nastaje i neravnomeran regionalni razvoj na prostoru Srbije i narastajuće tenzije, koje mogu da dovedu i do destabilizacije privrednog sistema uopšte. Zbog toga se u budućem periodu, posebna pažnja treba posvetiti uočenim slabostima u dosadašnjem procesu tranzicije i aktivno pristupiti uklanjanju dosadašnjih nedostataka.
Abstract
Existing economic structure in Serbia is inadequate, which is clearly shown in low competitiveness, therefore its alteration is seen as a necessity. Active approach to investments is needed in order to restructure existing economic structures in Serbia. Investments in general, foreign direct investments included, should be directed by measures of monetary credit and fiscal policies towards more propulsive areas with much wider positive external effects. Nevertheless, foreign direct investments and arrival of transnational companies to Serbian market lead also to negative external effects, which may be observed in sectors based on exploitation of local raw material, energy and human resources. This type of unplanned direction based on liberal market lead to introduction of gray technologies and degradation of the environment. Since the basic objective and motive of trans national companies is profit, as a result those appear as investors only in specific sectors that provide higher profit rate. As a result, an uneven regional development occurs in Serbia, together with ever increasing tensions which may bring destabilization of the economic system in general. Therefore, in the coming period special attention should be paid to recognized drawback in transition process up to now, and to apply active approach in their elimination.
|