- citati u SCIndeksu: [2]
- citati u CrossRef-u:0
- citati u Google Scholaru:[
 ]
- posete u poslednjih 30 dana:20
- preuzimanja u poslednjih 30 dana:3
|
|
|
2018, vol. 65, br. 1, str. 143-156
|
|
Uticaj relevantnih faktora na ponudu i tražnju pšenice u Republici Srbiji
The impact of relevant factors on wheat supply and demand in the Republic of Serbia
Sažetak
Cilj rada je da se izvrši bilansna analiza pšenice, istraži ponuda i tražnja na domaćem tržištu, te ispita parcijalni uticaj relevantnih faktora na ponudu i tražnju. Rezultati istraživanja proizvodno-prometnih tokova pšenice mogu doprineti povećanju ponude i strukturnim promenama u proizvodnji, jačanju konkurencije, rastu razmene, unapređenju proizvodnje i prerade, novim investicijama, rastu zaposlenost i dr. Od metoda u istraživanju se koristi bilansna analiza, funkcionalna i korelaciona analiza, analiza varijanse, T-test, kao i drugi opšti metodi. Rezultati bilansne analize proizvodnje i potrošnje pšenice ukazuju na postojanje suficita i potencijala za izvoz u iznosu od prosečno 805,29 hiljada t sa trendom povećanja nakon 2013. godine. Uticaj proizvodnje, početnih zaliha, uvoza i otkupnih cena na ponudu pšenice je visok (R=0,99). Uticaj potrošnje, prodajnih cena, dohotka, izvoza i krajnjih zaliha na tražnju pšenice je visok (R=0,95). Analizom koeficijenta korelacije proizvodnje i ponude pšenice dobijen je koeficijent 0,96, a potrošnje i tražnje pšenice dobijen je koeficijent 0,82, što ukazuje na visoku korelacionu zavisnost. U periodu 2000-2016. godine izvoz pšenice povećan je 8,7 puta uz povećanje cene po kg i ukupne vrednosti izvoza.
Abstract
The aim of the study is to conduct the wheat balances analysis, to research the supply and demand in the domestic market, and to examine the partial impact of the relevant factors on the supply and demand. The research results of wheat production and trade flows can contribute to the increase of supply and to the structural changes in production, the strengthening of competitiveness, the increase of trade exchange, improvement in production and processing, new investments, higher employment rate, and so on. The methods used in the research are the wheat balances analysis, the functional and correlation analysis (the functional correlation analysis), the variance analysis, T-test, as well as other general methods. The results of the wheat production and consumption balances analysis indicate the existence of surplus and potential for export of an average of 805.29 thousand tons with a trend of increase after 2013. The impact of production, initial stocks, imports, and purchase prices on wheat supply is high (R = 0.99). The impact of consumption, sales prices, income, exports, and final stocks on wheat demand is high (R = 0.95). By analyzing the correlation coefficient of wheat production and supply, a coefficient of 0.96 was obtained, while for the wheat consumption and demand the obtained coefficient was 0.82, which indicates high correlation dependence. In the period 2000-2016, the export of wheat was increased 8.7 times along with the increase in price per kg and the total export value.
|
|
|
|
Reference
|
|
|
*** (2017) UN comtrade database. http://comtrade.un.org, 14.10.2017
|
|
   
|
Arsić, S., Kljajić, N., Jovanović, M. (2015) Korišćenje poljoprivrednog zemljišta kao osnovnog kapaciteta za proizvodnju kukuruza i pšenice u Srbiji i zemljama bivše Jugoslavije. Ekonomika, vol. 61, br. 2, str. 103-116
|
|
3
|
Čavlin, M.S. (2015) Strateška analiza perfomansi preduzeća iz oblasti trgovine farmaceutskim proizvodima u Republici Srbiji primenom integrisanog sistema pokazatelja. Megatrend revija, vol. 12, br. 1, str. 237-256
|
|
2
|
Dinu, D.M. (2016) Supply chain performance within agri-food sector. Ekonomika poljoprivrede, vol. 63, br. 3, str. 919-928
|
|
10
|
Đorđević, D. (2007) Mikroekonomija - savremen pristup. Novi Sad: Privredna akademija
|
|
34
|
Đorović, M.T., Tomin, A.M. (2010) Tržište i promet poljoprivrednih proizvoda. Beograd: Poljoprivredni fakultet
|
|
8
|
Đurić, D., Ristić, J., Đurić, D., Vujanić, I. (2017) Export of agricultural and food products in the function of economic growth of Republic of Serbia. Ekonomika poljoprivrede, vol. 64, br. 3, str. 887-900
|
|
|
Haile, M.G., Wossen, T., Tesfaye, K., von Braun, J. (2017) Impact of Climate Change, Weather Extremes, and Price Risk on Global Food Supply. Economics of Disasters and Climate Change, 1(1): 55-75
|
|
|
Kiš, T., i dr. (2005) Kvantitativni metodi u ekonomiji. Subotica: Ekonomski fakultet
|
|
|
Marković, J., Prodanović, R., Mutibarić, J. (2013) Proizvodnja i promet pšenice u Srbiji. Ekonomika, 59 (2): 92-100
|
|
|
Munćan, M. (2016) Uticaj mineralne ishrane i atmosferskih padavina na prinos ratarskih useva porodičnih gazdinstava. Ekonomika poljoprivrede, vol. 63, br. 3, str. 817-833
|
|
|
Mutavdžić, B., Novković, N., Vukelić, N., Novaković, T. (2017) Mesečna kolebanja cena zrna u Srbiji. Journal on Processing and Energy in Agriculture, vol. 21, br. 3, str. 181-184
|
|
|
Pejanović, R., Cvijanović, D., Nikolić, M., Tica, N. (2006) Kretanja na tržištu pšenice i brašna u svetu i Srbiji i Crnoj Gori. u: Zbornik radova, Novi Sad: Naučni institut za ratarstvo i povrtarstvo, Sveska 42
|
|
1
|
Pejanović, R. (2007) Uvod u mikroekonomiju. Novi Sad: Poljoprivredni fakultet
|
|
2
|
Puškarić, A., Cvijanović, D., Arsenijević, Ž. (2009) Izvoz kao faktor podsticanja proizvodnje ratarskih proizvoda. Zbornik naučnih radova Instituta PKB Agroekonomik, vol. 15, br. 1-2, str. 49-57
|
|
5
|
Raičević, V., Ignjatijević, S., Matijašević, J. (2012) Economic and legal determinants of export competitiveness of the food industry of Serbia. Industrija, vol. 40, br. 1, str. 201-226
|
|
4
|
Republički zavod za statistiku Srbije www.stat.gov.rs, 28.10.2017
|
|
2
|
Savić, L., Bošković, G., Mićić, V. (2016) Agroindustrija Srbije - potencijali i perspektive. Ekonomika poljoprivrede, vol. 63, br. 1, str. 107-122
|
|
|
Smith, S. (2017) Wheat. Agricultural Commodities, 7(3), 27
|
|
|
Tadesse, W. (2017) Improving wheat production in the CWANA region. Burleigh Dodds Science Publishing Ltd
|
|
|
Vlahović, B. (2003) Tržište poljoprivredno - prehrambenih proizvoda, specijalni deo - knjiga II. Novi Sad: Poljoprivredni fakultet
|
|
|
|
|