- citati u SCIndeksu: [1]
- citati u CrossRef-u:0
- citati u Google Scholaru:[
 ]
- posete u poslednjih 30 dana:11
- preuzimanja u poslednjih 30 dana:6
|
|
|
2015, vol. 70, br. 3, str. 433-441
|
|
Analiza (ne)održivosti aktuelne strategije vodosnabdevanja u Srbiji
Analysis of (un)sustainability of the current water: Supply strategy in Serbia
aUniverzitet u Beogradu, Rudarsko-geološki fakultet
bUniverzitet u Beogradu, Šumarski fakultet
Sažetak
Planirana gradnja više od 30 brana i veštačkih vodoakumulacija i na njima baziranim regionalnim sistemima vodosnabdevanja, čine osnov dugoročne strategije vodosnabdevanja Republike Srbije, koja je zacrtana 1970-ih. Dosadašnja iskustva ukazuju na nužnost revizije i racionalizacije, zbog sledećeg: - Efekti izvedenih radova višestruko su manji od planiranih, a osnovni razlozi su deficit finansijskih sredstava i sistemske slabosti iskazane u gradnji i upravljanju ovim sistemima. - Projektovani demografski priraštaji stanovništva i zacrtane norme potrošnje komunalne vode značajno su predimenzionirani. - Svetska i domaća iskustva u pogledu gradnje i upravljanja veštačkim akumulacijama, ukazuju na brojne tehno-ekonomske i ekološke rizike i negativne posledice. - Rezultati do danas realizovanih hidrogeoloških istraživanja i zahvata podzemnih voda pokazuju da je ovaj resurs dobar osnov za vodosnabdevanje na većem delu teritorije Srbije. - Komunalne vodovodne mreže su, u proseku, u veoma lošem stanju, pa su iskazani deficiti voda veoma često posledica gubitaka u distribuciji. Pod racionalizacijom se podrazumeva pristup primeren realnim potrebama u vodi i finansijskim i organizacionim mogućnostima. Osnovna smernica je orjentisanje na raspoložive resurse podzemnih voda, a jedan od prioriteta je i popravka komunalnih vodovodnih mreža. Ovakvim konceptom se ostvaruje: - Mnogo brže rešavanje problema vodosnabdevanja i - Velike finansijske uštede: u gradnji brana, akumulacija, regionalnih cevovoda i postrojenja za preradu sirove vode, u troškovima adaptacije prostora i održavanju sistema.
Abstract
Planned construction of more than 30 dams, lake-reservoirs and regional water-supply systems, are the basis of long-term water-supply strategy of the Republic of Serbia. The strategy was adopted in the 1970s and some experiences so far indicate the necessity of revision and rationalization, because of the following: - Quantity and effects of realized works are far lower than planned. The main reasons is the lack of finance as well as some systemic weaknesses shown in the processes of construction and management of the water systems. - Forecasted demographic growth as well as water consumption rates, dating back to 1970s-80s, are significantly oversized. -Global and domestic experiences in the field of construction and management of artificial lake- reservoirs indicate numerous techno-economic and environmental risks and negative consequences. - So far results of hydrogeological researches and groundwater capturing in Serbia show that this resource is a very good basis for municipal water-supply in the most part of the territory. - Water pipe lines are, on average, in very poor condition. Water supply deficits are recorded frequently because of enormous losses in distribution. The rationalization means an approach suited to the real water-supply need as well as to the financial and organizational capabilities. Orientation to the available groundwater resources is the basic guideline. One of the priorities is repairing of water pipe networks. This approach allows: - Much faster solving of water-supply problems - Big financial savings in the construction of dams, reservoirs, regional pipelines, raw water treatment plants as well as in the space adaptation and maintenance of regional water-supply systems.
|
|
|
|
Reference
|
|
|
*** (2011) Zakon o rudarstvu i geološkim istraživanjima. Sl. glasnik RS, br. 88
|
|
|
*** (2010) Zakon o vodama RS. Sl. glasnik RS, br. 30
|
|
|
*** (1979) Pravilnik o klasifikaciji i kategorizaciji rezervi podzemnih voda i vođenju evidencije o njima. Sl. list SFRJ, br. 34
|
|
|
*** (2008) Pravilnik o načinu određivanju i održavanju zona sanitarne zaštite izvorišta vodosnabdevanja. Sl. glasnik RS, br. 92
|
|
|
*** (1991) Zakon o iskorišćavanju i zaštiti izvorišta vodosnabdevanja. Sl. glasniku SRS - Sl. glasniku RS, br. 27/1977, 24/1985, 29/1988, 49/1989; br. 46
|
|
|
*** (2002) Uredba o utvrđivanju Vodoprivredne osnove RS. Sl. glasnik RS, br. 11
|
|
|
*** (2010) Zakon o prostornom planu Republike Srbije od 2010. do 2020. godine. Sl. glasnik RS, br. 88
|
|
|
Dalmacija, B., i dr. (2008) Strategija vodosnabdevanja i zaštita voda u AP Vojvodini. Novi Sad: Prirodno-matematički fakultet - Departman za hemiju
|
|
|
Dimkić, M., et al. (2011) Godišnji izveštaj po projektu: Ocena rezervi regionalnih izvorišta podzemnih voda za vodosnabdevanje-regulacija izdani i povećanje kapaciteta. Ministarstvo prirodnih resursa, rudarstva i prostornog planiranja Republike Srbije
|
|
|
Dokmanović, P., Nikić, Z. (2014) Održivi razvoj i zaštita vodnih resursa u Republici Srbiji. u: 'Zeleni Forum' projekta 'Consensus', Užice: Beogradska otvorena škola, referat na tribini
|
|
|
Dokmanović, P., Jemcov, I., Milanović, S., Hajdin, B. (2003) Hydrogeological risk factors of dam and reservoir construction-case example Bogovina. Materials and geo environment, 50/1, pp. 105-108
|
|
|
Dokmanović, P., Petrović, D. (2010) Aktuelni parametri za ocenu održivosti akumulacije 'Rovni'. u: Zbornik radova 39. Konferencije o aktuelnim problemima korišćenja i zaštite voda 'Voda 2010', Srpsko društvo za zaštitu voda, str. 53-58
|
|
|
Dokmanović, P. (2010) Inženjerska hidrogeologija. Beograd: Rudarsko-geološki fakultet
|
|
|
Dokmanović, P., Stevanović, Z. (2009) Značaj resursa podzemnih voda za prostorno planiranje u Srbiji. u: Zbornik radova 38. Konferencije o aktuelnim problemima korišćenja i zaštite voda 'Voda 2009', Zlatibor, Srpsko društvo za zaštitu voda, str. 35-40
|
|
 
|
Dokmanović, P.B., Nikić, Z.N., Krunić, O.Z., Petrović, B.Z. (2012) Water-management failure under complex hydrogeological conditions in the Kolubara District, Serbia. Hydrogeology Journal, 20(6): 1169-1175
|
|
|
EC (2000) Water frame directive. Official Journal of EU, L 327/1
|
|
|
Grupa autora (2009) Studija izvodljivosti Kolubarskog regionalnog sistema vodosnabdevanja: Valjevo - Mionica - Ub - Lajkovac - Lazarevac. Beograd: EPTISA
|
|
|
Hardy, J.T. (2003) Climate change causes, effects, and solutions. Chichester: Wiley
|
|
|
Ietc, U. (1999) Planning and management of lakes and reservoirs: An integrated approach to eutrophication. Technical publication series, 11
|
|
|
Jemcov, I., Dokmanović, P. (2007) Karstne izdani u neposrednom slivu Velike Morave i mogućnosti vodosnabdevanja. Voda i sanitarna tehnika, vol. 37, br. 6, str. 51-61
|
|
|
Komatina, M., Nikić, Z. (2009) Podzemne vode zapadno- srbijanskog karsta i mogućnosti dopunskog vodosnabdevanja opština u uzvodnom delu sliva reke Zapadne Morave. saopštenje za javnu raspravu o studiji uticaja na životnu sredinu brane i akumulacije Svračkovo na Rzavu, Arilje
|
|
|
Nikić, Z., Vasiljević, M. (2002) Prilog prognozi kvaliteta vode u akumulaciji 'Rovni' sa aspekta sadržaja fosfora u reci Jablanici. u: Zbornik radova: Zaštita voda 2002, Vrnjačka Banja, Str. 415-420
|
|
|
Nikić, Z., Vidović, M., Nadeždić, M., Milovanović, B. (2007) Geological effect on the Grlište reservoir water quality. Geographica Pannonica, br. 11, str. 28-31
|
|
|
Nikić, Z., Mijović, D. (2000) Uloga geološke sredine u formiranju hemijskog sastava mulja u površinskoj akumulaciji 'Zlatibor' na reci Crni Rzav. Zaštita prirode, vol. 52, br. 1, str. 143-149
|
|
|
Stevanovic, Z. (2010) Utilization and regulation of springs. u: [ur.] Groundwater Hydrology of Springs: Engineering, Theory, Management, and Sustainability, Elsevier Inc, 341-389
|
|
|
Stevanović, Z., Dokmanović, P., Milanović, S., Polomčić, D. (2012) Water supply management measures in test areas of IPA. u: [ur.] CC WATERS Climate Changes and Impact on Water Supply, Faculty of Mining and Geology, University of Belgrade, 1 p. 341-416
|
|
|
World Commission on Dams (2000) Dams and development: A new framework for decision-making. London and Sterling, VA: Earthscan Publications Ltd, report
|
|
|
|
|