2014, vol. 68, br. 5, str. 575-583
|
|
Bioluženje polimetaličnog sulfidnog koncentrata termofilnim bakterijama
Bioleaching of pollymetallic sulphide concentrate using thermophilic bacteria
aUniverzitet u Beogradu, Tehnički fakultet u Boru, Srbija bInstitut za tehnologiju nuklearnih i drugih mineralnih sirovina - ITNMS, Beograd, Srbija cInstitut za rudarstvo i metalurgiju, Bor, Srbija
e-adresa: mvukovic@tf.bor.ac.rs
Projekat: Razvoj tehnoloških procesa prerade nestandardnih koncentrata bakra u cilju optimizacije emisije zagađujućih materija (MPNTR - 34023)
Sažetak
Biotehnologija kao noviji pristup za ekstrakciju metala nudi mogućnosti za smanjenje zagađenja životne sredine. U ovom radu se od četiri biotehnološka postupka - bioremedijacija, biosorpcija, bioakumulacija i bioluženje - sagledavaju različiti aspekti (uključujući i ekološke) bioluženja polimetaličnih sulfidnih koncentrata koji potiču iz borske rudarske oblasti. Ispitana je mogućnost povećanja brzine oksidacije sulfida bakra u laboratorijskim uslovima u prisustvu termofilnih bakterija. Ekstremno termofilna i oksidaciona bakterijska kultura, razvijena u prisustvu sumpora i gvožđa, izolovana je i adaptirana na visoku koncentraciju jona metala i čestica materijala u rastvoru na temperaturi od 70 °C. Nakon izolacije i adaptacije mikroorganizama, kultura je korišćena u staklenom reaktoru zapremine pet litara za bioluženje (potpomognuto magnetnom agitacijom i aeracijom) polimetaličnog sulfidnog koncentrata koji je od metala sadržavao bakar, cink i olovo. Eksperimenti sprovedeni u ovoj specifičnoj bakteriološkoj sredini pokazali su da je moguće, posle postizanja ravnotežnih uslova, postići visoke stepene ekstrakcije bakra i cinka (do 97%) u dužim vremenskim intervalima - do 80 dana. Olovo-sulfid je tokom ovog procesa oksidacijom prešao u olovo-sulfat, te ostao u biolužnom ostatku zbog neznatne rastvorljivosti u sulfatnom rastvoru. U ovom radu je bioluženje bioostatka sprovedeno po PLINT tehnologiji koja omogućava rastvaranje jedinjenja olova u prisustvu natrijum-hlorida. Rezultati ovih eksperimenata su potvrdili rezultate sličnih istraživanja po kojima je moguće dobiti visoke stepene ekstrakcije olova iz biolužnog ostatka polimetaličnih koncentrata - i do 95%.
Abstract
An extreme thermophilic, iron-sulphur oxidising bacterial culture was isolated and adapted to tolerate high metal and solids concentrations at 70 °C. Following isolation and adaptation, the culture was used in a batch bioleach test employing a 5-l glass standard magnetic agitated and aerated reactor, for the bioleaching of a copper-lead-zinc collective concentrate. The culture exhibited stable leach performance over the period of leach operation and overall copper and zinc extractions higher than 97%. Lead sulphide is transformed into lead sulphate remaining in the bioleach residue due to the low solubility in sulphate media. Brine leaching of bioleach residue yields 95% lead extraction.
|