- citati u SCIndeksu: [2]
- citati u CrossRef-u:0
- citati u Google Scholaru:[
 ]
- posete u poslednjih 30 dana:3
- preuzimanja u poslednjih 30 dana:3
|
|
|
2013, vol. 67, br. 5, str. 729-738
|
|
Prirodna radioaktivnost uglja i letećeg pepela u termoelektrani 'Nikola Tesla B'
Natural radioactivity of coal and fly ash at the Nikola Tesla B TPP
aJavno preduzeće Elektroprivreda Srbije, Beograd bPrivredno društvo Rudarski basen Kolubara cUniverzitet u Beogradu, Institut za nuklearne nauke Vinča, Beograd-Vinča dUniverzitet u Beogradu, Hemijski fakultet
e-adresa: dragica.kisic@eps.rs
Sažetak
U termoelektranama (TE) Javnog preduzeća 'Elektroprivreda Srbije' (JP EPS) koje u kotlovima sagorevaju lignit, kao nus produkat nastaje godišnje oko 6 miliona tona letećeg pepela. Potencijalno tržište za upotrebu letećeg pepela postoji, ali ga za sada koriste isključivo cementare. Radioaktivnost letećeg pepela može da predstavlja jedan od važnih razloga protiv njegove šire upotrebe u građevinskoj industriji Srbije. Merenje radioaktivnosti u termoelektranama redovno se sprovodi od 1990. godine. U radu su prikazani rezultati dvadesetogodišnjih merenja radioaktivnosti letećeg pepela u termoelektrani Nikola Tesla B (TENT B) u Obrenovcu. Uporedno su prikazani podaci o sadržaju prirodnih radionuklida u uglju koji se sagoreva u kotlovima TENT B poreklom iz kolubarskog basena i pepelu koji nastaje prilikom sagorevanja uglja. Na osnovu dobijenih rezultata o sadržaju prirodnih radionuklida zaključuje se da se pepeo iz termoelektrane Nikola Tesla B može odlagati u životnu sredinu. Pepeo se može koristiti i u građevinarstvu, u niskogradnji. Kod primene u visokoj gradnji udeo pepela kao dodataka drugim građevinskim materijalima zavisi kako od njegovih fizičkih i hemijskih karakteristika, tako i od specifične aktivnosti 226Ra, 232Th i 40K.
Abstract
Serbian thermal power plants (TPPs) produce siliceous fly ash from lignite in the quantity of approximately 6 million tons per year. The potential market for the use of fly ash is operational, but for the time being, only used by cement producers. Fly ash radioactivity could be one of the major points of concern when larger use of fly ash is planned, particularly in the Serbian construction industry. Radioactivity measurements have been conducted regularly from 1980. This paper presents the results of a ten-year fly ash radioactivity measurements at the Nikola Tesla B TPP located in Obrenovac. In addition, the paper compares the natural radionuclides coal content data combusted by the Nikola Tesla B TPP boilers coming from the Kolubara Basin and ash created during coal combustion. Fly ash created in the Nikola Tesla TPPs boilers is characterised by the increased concentration of the natural radionuclides content compared to coal. This is the so-called technologically enhanced natural radioactivity (Technologically Enhanced Occurring Radioactive Material - TENORM) of industrial waste, whereas the average specific activities: 232Th in coal amount to 25.2 Bq/kg, and in fly ash and coal 84.2 Bq/kg and 238U 38.3 Bq/kg, respectively. Following the obtained natural radionuclides content results it may be concluded that the Nikola Tesla B TPP ash may be disposed into the environment. Ash may be used also in the construction industry (civil engineering). In building construction applications, ash share as the additive to other building materials depends from its physical and chemical characteristics, as well as from the radionuclides activity: 226Ra, 232Th and 40K. Unlike the thermal power plants regularly (once a year) testing the specific natural radionuclides activity in the combusted coal and boiler fly ash, the Electric Power Industry of Serbia has not performed large-scale investigations of the natural radionuclides content in coal within the Kolubara Mining Basin. Natural radionuclides content in fly ash is compared to the combusted coal some 3-4 times higher and may present a limitation for applying ash in the construction industry. In view of the above, and considering the construction industry interests in using the Nikola Tesla B TPP ash, regular investigations of the natural radionuclides content in ash created in the thermal power plants should be carried out, together with the Kolubara Mining Basin coal combusted by the Nikola Tesla B TPP and other PE EPS thermal power plants. The current Kolubara Mining Basin coal characteristics investigation programme should be supplemented by the natural radionuclides content of the uranium (238U and 226Ra) and thorium series (232Th) and potassium 40 (40K).
|
|
|
|
Reference
|
|
|
*** (2005) Elaborat - Kontrola radioaktivnosti u radnoj i životnoj sredini TENikola Tesla B (1990-2002, 2006 i 2011. godina). Beograd: Istitut za medicinu rada i radiološku zaštitu Dr. Dragomir Karajović
|
|
|
*** Elaborati - Kontrola radioaktivnosti u radnoj i životnoj sredini TENikola Tesla B (2003, 2004, 2007-2010. godina). Beograd: Institut za nuklearne nauke Vinča
|
|
|
*** Međunarodni projekat INTAILRISK, EU FP 6, 2004-2007 - procena rizika na životnu sredinu zbog upotrebe radioaktivnog kontaminiranog industrijskog otpada
|
|
|
*** (2011) Pravilnik o granicama sadržaja radionuklida u vodi za piće, životnim namirnicama, stočnoj hrani, lekovima, predmetima opšte upotrebe, građevinskom materijalu i drugoj robi koja se stavlja u promet. Sluzbeni glasnik RS, 86/11 od 18.11.2011
|
|
|
*** (2009) Laboratorijsko ispitivanje zavisnosti Prirodne radioaktivnosti uzoraka uglja PK Tamnava-Zapadno polje od sadržaja pepela - izveštaj. Institut za nuklearne nauke Vinča
|
|
  
|
Cevik, U., Damla, N., Nezir, S. (2007) Radiological characterization of Cayırhan coal-fired power plant in Turkey. Fuel, 86(16): 2509-2513
|
|
|
Kezović, M.I. (2011) Ugljonosnost Kolubarskog basena. Elektroprivreda, vol. 64, br. 2, str. 154-163
|
|
|
Kisić, D., Miletić, S., Janaćković, Đ., Todorović, D., Radonjić, V. (2012) Prirodna radioaktivnost letećeg pepela iz termoelektrane Nikola Tesla B, kao jedna od značajnih karakteristika kod primene u građevinskoj industriji. u: Simpozijum Odsumporavanje dimnih gasova (I), Savetovanje deponije pepela i šljake i jalovine u termoelektranama i rudnicima, sa međunarodnim učešćem (IV), Palić, str. 217-227
|
|
|
Kisić, D., Žbogar, Z., Marinković, S., Kostić-Pulek, A., Cmiljanić, S. (2007) Mogućnost korišćenja elektrofilterskog pepela PD TENT d.o.o. Obrenovac u niskoj i visokoj gradnji. u: Forum kvaliteta, Regionalna naučno-stručna konferencija o upravljanju industrijskim otpadom (I), Kopaonik 22-25. okt, Beograd
|
|
|
Kisić, D., Gavrić, M., Milićević, N., Mađarac, D., Cojić, S., Cvijanović, P. (2010) Mere zaštite preduzete u termoenergetskim postrojenjima JP EPS u cilju smanjenja emisije praškastih materija u vazduh. u: Simpozijun sa međunarodnim učešćem Zaštita vazduha 2010 - Kvalitet vazduha i zakonska regulativa u zaštiti životne sredine, Subotica, str. 124-134
|
|
|
Kisić, D., Cokić, Z., Milićević, N., Mađarac, D., Radovanović, I., Radonjić, V. (2011) Prilagođavanje mera zaštite životne sredine u TE Nikola Tesla B, saglasno novoj tehnologiji malovodnog transporta i odlaganja pepela i šljake. u: Savetovanje sa međunarodnim učešćem - Stanje i perspektive deponija pepela, šljake i jalovine u termoelektranama i rudnicima (III), Palić, str. 42-52
|
|
|
Kisić, D., Veselinović, N., Tokonami, S., Čeliković, I., Čuknić, O., Nemčević, M., Simović, R., Žunić, Z.S., Stojanović, Z. (2009) Norm u okolini TE 'Nikola Tesla' B - eksperimentalni rezultati. u: XXV simpozijum DZZSCG [Društva za zaštitu od zračenja Srbije i Crne Gore], Kopaonik, 47-52
|
|
3
|
Kljajić, R., Šipka, V., Radenković, M., Mitrović, R. (1995) Ugljevi i mineralna đubriva kao izvor tehnološkog povećanja prirodne radioaktivnosti - jonizujuća zračenja iz prirode. Beograd: JDZZ
|
|
1
|
Meier, A.L., Lichte, F.E., Biggs, P.H., Bullock, J.J. (1996) Analysis of coal ash by inductively coupled plasma-mass spectrometry: Analytical methods for the mineral resources surveys program. u: Arbogast B.F. [ur.] US Geological Survey Open File Rep, 96-525, 109-125
|
|
|
Mishra, U. (2004) Environmental impact of coal industry and thermal power plants in India. Journal of Environmental Radioactivity, 72(1-2): 35-40
|
|
|
Momdal, T., Sengupt, D., Mandal, A. (2006) Natural Radioactivity of Ash and Coal in Major Thermal Power Plants of West Bengal, India. Curr. Sci. India, 91: 1387-1393
|
|
|
Pantelić, G., Eremić-Savković, M., Tanasković, M., Javorina, Lj., Vuletić, V., Kisić, D. (2002) Ispitivanje povećane prirodne radioaktivnosti u radnoj životnoj sredini termoelektrana u Obrenovcu. u: Međunarodna konferencija Elektra II-ISO 14000, Tara, Zbornik radova, str. 294-296
|
|
|
Rosner, G., Bunzl, K., Hötzl, H., Winkler, R. (1984) Low level measurements of natural radionuclides in soil samples around a coal-fired power plant. Nuclear Instruments and Methods in Physics Research, 223(2-3): 585-589
|
|
|
United Nations Scentific Committee on the Effects of Atomic Radiation (UNCEAR) (1988) Report of the General Assembly, with annexes, Sources, Effects and Risks of Ionizing Radiation. New York: United Nations
|
|
|
Vuković, Ž., Mandić, M., Vuković, D. (1996) Natural radioactivity of ground waters and soil in the vicinity of the ash repository of the coal-fired power plant “Nikola Tesla” A-Obrenovac (Yugoslavia). Journal of Environmental Radioactivity, 33(1): 41-48
|
|
|
Životić, D., Gržetić, I., Lorenz, H., Simić, V. (2008) U and Th in some brown coals of Serbia and Montenegro and their environmental impact. Environmental Science and Pollution Research, 15(2): 155-161
|
|
|
|
|