- citati u SCIndeksu: [1]
- citati u CrossRef-u:0
- citati u Google Scholaru:[
 ]
- posete u poslednjih 30 dana:10
- preuzimanja u poslednjih 30 dana:6
|
|
|
2013, vol. 47, br. 1, str. 75-92
|
|
Problem zaštite obrazovno-vaspitnih ustanova od visokotehnološkog kriminala i elektronskog nasilja
The protection of educational institutions from cyber crime and cyberbullying: Problems and dilemmas
Univerzitet u Beogradu, Fakultet bezbednosti
Projekat: Bezbednost i zaštita organizovanja i funkcionisanja vaspitno obrazovnog sistema u Republici Srbiji (osnovna načela, principi, protokoli, procedure i sredstva) (MPNTR - 47017)
Sažetak
Članak je posvećen razmatranju problema zaštite obrazovno-vaspitnih ustanova od visokotehnološkog kriminala i elektronskog nasilja. Imajući u vidu prirodu visokotehnološkog kriminala, može se konstatovati da posebno ranljivu kategoriju korisnika Interneta predstavlja populacija mladih: dece, adolescenata i studenata. Obrazovno-vaspitne ustanove predstavljaju važan činilac u procesu prevencije i suzbijanja bezbednosnih rizika kojima su mladi izloženi u sajber prostoru. Autori analiziraju postojeće normativno i faktičko stanje u ovom domenu i predlažu konkretne mere za redukciju ovih bezbednosnih rizika, te ukazuju na mogućnost i značaj izgradnje i implementacije višeslojnog modela zaštite. U prvom delu rada analizirana je domaća pravna regulativa u oblasti visokotehnološkog kriminaliteta. Imajući u vidu specifičnost predmeta istraživanja, autori analiziraju i odredbe zakonskih i podzakonskih propisa u oblasti zaštite dece od nasilja, zlostavljanja i zanemarivanja u obrazovno-vaspitnim ustanovama, fokusirajući se na norme o tzv. elektronskom nasilju. U drugom delu rada autori predlažu principe i elemente za izgradnju modela višeslojne zaštite i analiziraju mogućnost njegove primene u obrazovnim ustanovama u Republici Srbiji, a u cilju prevencije rizika iz širokog spektra visokotehnološkog kriminaliteta.
Abstract
The article analyses the problems that appear in the process of protecting the educational institutions from the security risks in cyber space - cyber crime and cyberbullying. Due to main characteristics and nature of security risks in cyber space, children, adolescents and students are particularly vulnerable category of Internet users. Having this on mind, we can conclude that educational institutions are an important factor in the process of prevention and control of security risks that young people face in cyber space. The authors analyze the legal framework and the actual situation in this domain and propose concrete measures for the reduction of security risks in cyber space, and consider the capacities and importance of building and implementing the unique, functional and pragmatic multi-layer protection model. The first part of the article is dedicated to the analyses of the legal framework for countering cyber crime, with the consideration of the normative legal acts that regulate the protection of children and students from the violence, malestation and neglection in the school environment. The authors also focus on the legal definition of cyberbullying. In the second part of the article, the authors propose the principles and elements for building a model of multi-layer protection and analyze the possibility of its application in educational institutions in the Republic of Serbia, as an efficient tool for the prevention and reduction of security risks in the cyber space.
|
|
|
|
Reference
|
|
|
*** (2005-2012) Krivični zakonik. Službeni glasnik RS, br. 85/05, 88/05 - ispr., 107/05 - ispr., 72/09, 111/09 i 121/12
|
|
|
*** (2010) Pravilnik o protokolu postupala u ustanovi u odgovoru na nasilje, zlostavljanje i zanemarivanje. Službeni glasnik RS, br. 30
|
|
|
*** (2011) SRPS ISO/IEC 27001 Informacione tehnologije - tehnike bezbednosti - sistemi menadžmenta bezbednošću informacija - zahtevi. Službeni glasnik, 94
|
|
|
*** (2005) Zakon o organizacii i nadležnosti državnih organa za borbu protiv visokotehnološkog kriminala. Službeni glasnik RS, br. 61/05, 104/09
|
|
|
*** (1996) Zakon o informacionom sistemu Republike Srbije. Službeni glasnik RS, br. 12/96
|
|
|
*** (2002/2011) Zakon o organizacii i nadležnosti državnih organa u suzbijanju organizovanog kriminala, korupcije i drugih posebno teških krivičnih dela (2002). Službeni glasnik RS, br. 42/02, 27/03 , 39/03 , 67/03 , 29/04 , 58/04 - dr. zakon, 45/05 , 61/05 , 72/09 ,72/11 - dr. zakon, 101/11 - dr. zakon
|
|
|
*** (2009/2011) Zakon o autorskim i srodnim pravima. Službeni glasnik RS, br. 104/09, 99/11
|
|
|
*** (2010) Zakon o elektronskim komunikacijama. Službeni glasnik RS, br. 44/10
|
|
|
*** (2004) Zakon o elektronskom potpisu. Službeni glasnik RS, br. 135
|
|
|
*** (2009) Zakon o zabrani diskriminapšče. Službeni glasnik RS, br. 22/09
|
|
|
*** (2010) Zakon o zaštiti potrošača. Službeni glasnik RS, br. 73/10
|
|
|
*** (2008) Zakon o zaštiti podataka o ličnosti. Službeni glasnik RS, br. 97/08, 104/09 - dr. zakon, 68/12 - US
|
|
|
*** (2011) Zakonik o krivičnom postupku. Službeni glasnik RS, br. 72/11, 101/11
|
|
|
*** (2009/2011) Zakon o osnovama sistema obrazovanja i vaspitanja. Službeni glasnik RS, br. 72/09, 52/11
|
|
|
*** (2005) Zakon o maloletnim učiniocima krivičnih dela i krivičnopravnoj zaštiti maloletnih lica. Službeni glasnik RS, broj 85
|
|
|
*** (1990) Zakon o potvrđivanju Konvencije o pravima deteta. Službeni list SFRJ - Međunarodni ugovori, br. 15
|
|
|
*** (2009) Zakon o potvrđivanju Konvencije o visokotehnološkom kriminalu. Službeni glasnik RS, br. 19
|
|
|
*** (2009) Zakon o potvrđivanju Dodatnog protokola uz Konvenciju o visokotehnološkom kriminalu koji se odnosi na inkriminaciju dela rasističke i ksenofobične prirode izvršenih preko računarskih sistema. Sl. glasnik RS, br. 19
|
|
 
|
Asher, C., Aumasson, J.R.C-W. (2009) Security and Privacy Preservation in Human-Involved Networks. u: IFIP Advances in Information and Communication Technology, 309: 139-148
|
|
|
Bošković, M., Putnik, N. (2011) Uloga društvenih mreža u savremenim socio-političkim i bezbednosnim pojavama. u: XIX Telekomunikacioni forum Telfor 2011, međunarodna konferencija, 22-24. 11. 2011, Zbornik radova, Beograd: Društvo za telekomunikacije - DT, 110-113
|
|
|
DeAndrea, D.C., Ellison, N.B., LaRose, R., Steinfield, C., Fiore, A. (2012) Serious social media: On the use of social media for improving students' adjustment to college. Internet and Higher Education, 15(1): 15-23
|
|
3
|
Džonson, D.Dž. (2006) Kompjuterska etika. Beograd: Službeni glasnik
|
|
|
Forkosh-Baruch, A., Hershkovitz, A. (2012) A case study of Israeli higher-education institutes sharing scholarly information with the community via social networks. Internet and Higher Education, 15(1): 58-68
|
|
3 
|
Ignjatović, Đ.M. (1991) Pojmovno određenje kompjuterskog kriminaliteta. Anali Pravnog fakulteta u Beogradu, vol. 39, br. 1-3, str. 136-144
|
|
|
Keković, Z., Milošević, M., Putnik, N. (2012) Problemi identifikacije i klasifikacije bezbednosnih rizika u školama. u: Popović-Ćitić B.; Đurić S.; Kešetović Ž. [ur.] Bezbednosni rizici u obrazovno-vaspitnim ustanovama, Beograd: Fakultet bezbednosti, pp. 51-69
|
|
|
Kešetović, Ž. (2012) Krizne situacije i upravljanje rizikom u obrazovno-vaspitnim ustanovama. u: Popović-Ćitić B.; Đurić S.; Kešetović Ž. [ur.] Bezbednosni rizici u obrazovno-vaspitnim ustanovama, Beograd: Fakultet bezbednosti, pp. 31-51
|
|
|
Kordić, B., Putnik, N. (2012) Društvene mreže na internetu i bezbednost učenika. u: Popović-Ćitić B.; Đurić S.; Kešetović Ž. [ur.] Bezbednosni rizici u obrazovno-vasiitnim ustanovama, Beograd: Fakultet bezbednosti, pp. 203-223
|
|
3
|
Kukrika, M. (2002) Upravljanje sigurnošću informacija - zaštita informacionih sistema prema standardu ISO 17799. Beograd: INFOhome Press
|
|
|
Margetts, H., John, P., Escher, T., Reissfelder, S. (2011) Social information and political participation on the internet: an experiment. European Political Science Review, 3: 321-344
|
|
1
|
Nešić, S., Jović, N. (2011) Zaštita dece od nasilja u školama - izveštaj Zaštitnika gradjana i Panela mladih savetnika. Beograd: Zaštitnik gradjana
|
|
30
|
Petrović, S.R. (2001) Kompjuterski kriminal. Beograd: Ministarstvo unutrašnjih poslova Republike Srbije
|
|
2
|
Petrović, S.R. (2007) Policijska informatika. Zemun: Kriminalističko-policijska akademija
|
|
5
|
Pleskonjić, D., Maček, N., Đorđević, B., Carić, M. (2007) Sigurnost računarskih sistema i mreža. Beograd: Mikro knjiga
|
|
|
Popovic-Citic, B., Djuric, S., Cvetkovic, V. (2011) The prevalence of cyberbullying among adolescents: A case study of middle schools in Serbia. School Psychology International, vol. 32, br. 4, str. 412-424
|
|
2
|
Putnik, N. (2009) Sajber prostor i bezbednosni izazovi. Beograd: Fakultet bezbednosti
|
|
|
Schmitt-Beck, R., Mackenrodt, C. (2010) Social networks and mass media as mobilizers and demobilizes: A study of turnout at a German local election. Electoral Studies, 29(3): 392-404
|
|
|
Shin, D. (2010) The effects of trust, security and privacy in social networking: A security-based approach to understand the pattern of adoption. Interacting with Computers, 22(5): 428-438
|
|
|
Urošević, V., Ivanović, Z., Uljanov, S. (2012) Mač u World Wide Webu - izazovi visokotehnološkog kriminala. Beograd: Eternal mix
|
|
|
van Eecke, P., Truyens, M. (2010) Privacy and social networks. Computer Law & Security Review, 26(5): 535-546
|
|
|
Velašević, D.M. (1996) Zaštita podataka u računarskim sistemima. Info Science, vol. 4, br. 1, str. 4-15
|
|
|
|
|