2018, vol. 52, br. 3, str. 869-890
|
|
Kriterijumi za odlučivanje o vršenju roditeljskog prava posle razvoda braka u teoriji i praksi
Criteria for deciding on the exercise of parental rights after divorce in theory and practice
Projekat: Ovaj rad je nastao u okviru projekta: Pravna tradicija i novi pravni izazovi, Pravnog fakulteta u Novom Sadu
Sažetak
Rad se bazira na istraživanjima sudske prakse o kriterijumima za poveravanje deteta jednom roditelju na samostalno staranje koja su sprovedena pre 30 godina, pre 10 godina i u novije vreme. Istraživanja su sprovedena u sudovima u Novom Sadu i Subotici. Takođe, u radu je proučeno relevantno zakonodavstvo, počevši od zakona koji su važili pre II Svetskog rata do danas. Osnovni zaključci rada, koji su dobijeni upoređenjem rezultata ranijih istraživanja sa novijim, su da se deca mnogo češće poveravaju majkama na samostalno staranje, te da su kriterijumi za poveravanje slični. Najučestaliji kriterijum je sporazum roditelja, koji sud uglavnom bezrezervno prihvata, ne utvrđujući da li je sporazum u najboljem interesu deteta. Razlika postoji u pozivanju na kriterijum najbolji interes deteta, koji je dobio na značaju donošenjem Porodičnog zakona 2005. godine, jer ovaj Zakon prvi put eksplicitno reguliše najbolji interes deteta, kao pravni standard. Kada se posmatra želja deteta kao kriterijum, podaci pokazuju evoluciju sudske prakse koja ide u pozitivnom pravcu, jer se sve više uvažava želja deteta kao kriterijum za poveravanje. Kada se radi o kriterijumima za poveravanje deteta ocu, primećeno je da postoji razlika u starijem i novijem istraživanju, koja se ogleda u tome što je sud ranije pridavao veliki značaj pomoći koju je otac imao od svoje majke, dok je danas ta činjenica izgubila značaj. Utvrđivanje i uvažavanje želje deteta u mnogo većem broju slučajeva, te uočen stav suda o ravnopravnosti majke i oca kao roditelja, u smislu kriterijuma za poveravanje deteta jednom roditelju na samostalno staranje, smatramo pozitivnim pomakom i nadamo se da su to trendovi u kojima će sudska praksa ići i dalje u budućnosti.
Abstract
The article is based on research of case law conducted three times - 30 years ago, 10 years ago and recently in 2016, on the main criteria for awarding a child to one parent for sole custody. The researches were conducted in the courts in Novi Sad and Subotica. In addition, the paper examines the relevant legislation, starting with the laws that were in force before the Second World War to date. By comparing the results of previous research with the newer ones, the main conclusions are that the children are more often entrusted to mothers for sole custody and that the erstwhile criteria for such decisions are similar with nowadays. The most common criterion is the agreement of parents, which the court generally accepts without reservation, without determining whether the agreement is in the best interests of the child. However, the change in referring to the principle of the best interest of the child is noticed since the adoption of the Family Act in 2005, while this Act for the first time explicitly regulates the child's best interest as a legal standard. The results of the conducted research show evolution of court practice concerning the child's wish as a criterion, while the wishes of the children are increasingly being respected. When it comes to criteria for awarding a child to a father, it has been noticed that there is a difference in research conducted earlier and now. Namely, the court previously attached great importance to the help that the father had from his mother, while today this fact has lost significance. A more frequent determination and appreciation of the child's opinion on the one hand and the courts' perception of mother and father as equal parents on the other, we consider a positive shift in terms of the criteria for awarding a child to one parent on sole custody and we hope that such trends in judicial practice will develop even more in the future.
|