- citati u SCIndeksu: [1]
- citati u CrossRef-u:0
- citati u Google Scholaru:[
 ]
- posete u poslednjih 30 dana:26
- preuzimanja u poslednjih 30 dana:16
|
|
|
2018, vol. 17, br. 1, str. 81-101
|
|
Socijalna distanca većinske populacije prema slepim osobama pre tri decenije i danas
Social distance of general population towards the blind three decades ago and today
aUniverzitet u Beogradu, Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju, Srbija bSani Optik
e-adresa: gaga.stani@gmail.com
Sažetak
Socijalna distanca se operacionalizuje kao spremnost ispitanika da prihvati ili odbaci određene socijalne odnose s pripadnicima ciljne grupe. Poređenje raspoloživih empirijskih nalaza o socijalnoj distanci prema slepim osobama u nekoliko vremenskih trenutaka nije dovelo do jednoznačnih zaključaka. Stoga smo u potpunosti ponovili jedno istraživanje iz 1983. godine. Cilj istraživanja je utvrđivanje promena u stepenu spremnosti većinske populacije da prihvati neke socijalne relacije sa slepim osobama. Realizovan je na osnovu poređenja ranga/redosleda pitanja iz istraživanja sprovedenih 1983. i 2016. godine i razlika u socijalnoj distanci prema slepim osobama za skalu u celini i za svaki od ajtema u ova dva istraživanja. U oba istraživanja primenjena je ista modifikovana Bogardusova skala na kvotnom uzorku odraslih osoba. Rezultati pokazuju da su u vrhu skale i dalje najprisniji socijalni odnosi (brak i intimni odnosi). Nekoliko ajtema je bitno promenilo rang u skali (pretpostavljeni na poslu, deljenje hotelske sobe, ubijanje sleporođene dece). Vrednosti Hi-kvadrat testa podudaranja pokazuju da postoje značajne razlike za skalu u celini i relacije: deljenje hotelske sobe (značajno povećana distanca), brak deteta, obrazovanje i vaspitanje deteta, pomoć na ulici, odbornik u opštini, pretpostavljeni na poslu, život u specijalnim ustanovama (značajno smanjena distanca). Kvalitativna analiza je pokazala da je motivaciona osnova za prihvatanje i odbacivanje socijalnih odnosa sa slepim osobama danas manje iracionalna nego pre tri decenije. Iako se manja socijalna distanca u novijoj studiji delom može pripisati nižem stepenu agresivnosti ispitanika u poređenju sa onima iz prethodne studije, činjenica da su obrazloženja odgovora danas mnogo racionalnija nego pre tri decenije pokazuje da je zaista došlo do pozitivnih promena.
Abstract
Social distance is operationalized as the willingness of respondents to accept or reject a particular social relationship with members of the target group. Comparison of available empirical findings on the social distance towards the blind at several points of time did not lead to unambiguous conclusions. Therefore, we fully repeated the research from 1983. The aim was to determine the changes in the order of questions in the scale and the differences in social distance toward the blind for the complete scale and each of the items in the studies conducted in 1983 and 2016. In both studies the same modified Bogardus scale was used in a quota sample of adults. The results show that the closest social relationships (marriage and intimate relationships) are still at the top of the scale. Several items in the scale have changed ranking significantly (superiors at work, sharing hotel rooms, killing blind-born children). Values of the Chi-square test showed that there are significant differences in the complete scale and in the following relations: sharing hotel rooms (significantly increased distance), child marriage, child education, help in the street, municipality councilor, superiors at work, living in special institutions (significant reduction in distance). Qualitative analysis showed that the motivational basis for accepting and rejecting relationships with blind persons is less irrational today than three decades ago. Although smaller social distance in the recent study can partly be attributed to a lower degree of aggressiveness of respondents compared to that from the previous study, the fact that the explanations of answers today are far more rational than three decades ago shows that positive changes have actually occurred.
|
|
|
|
Reference
|
|
1 
|
Avramović, Z. (2009) Društvene elite i daroviti učenici. u: Gojkov G. [ur.] Daroviti i društvena elita, Vršac: Visoka škola strukovnih studija za obrazovanje vaspitača 'Mihailo Palov', str. 27-45
|
|
|
Bogardus, E.S. (1951) Measuring changes in ethnic reactions. American sociological review, 16(1); 48-51; doi: 10.2307/2087969
|
|
5
|
Bogardus, E.S. (1925) Measuring social distance. Journal of Applied Sociology, 9, 216-226
|
|
|
Devine, M.A., Lashua, B. (2002) Constructing acceptance in inclusive contexts: The role of individual with disabilities. Therapeutic recreation journal, 36(1); 65-83
|
|
3
|
Dimoski, S. (2011) Stavovi prema osobama oštećenog sluha i faktori koji ih određuju. Beograd: Univerzitet, Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju
|
|
|
Dunđerović, R. (2005) Socijalna distanca i pristupi njenom istraživanju. u: Krneta D. [ur.] U susret integracijama, Istočno Sarajevo: Filozofski fakultet
|
|
|
Dunđerović, R., Bakić, I. (1990) Stavovi građana BiH o međunacionalnim odnosima. Sveske, 28-29
|
|
|
Grbović, A., Jablan, B., Stanimirović, D. (2016) Prihvaćenost srednjoškolaca sa oštećenjem vida od strane vršnjaka - razlike u samoproceni učenika i učenica. u: Jugović A., Japundža-Milisavljević M., Grbović A. [ur.] Socijalna inkluzija dece sa razvojnim smetnjama i problemima u ponašanju, Beograd: Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju, str. 257-264
|
|
|
Haneš, O. (2012) Sociodemografske karakteristike, socijalne distance i stereotipi kod studenata u Banjaluci. Primenjena psihologija, 5(1): 59
|
|
8
|
Havelka, N.N., Kuzmanović, B.R., Popadić, D.B. (1998) Metode i tehnike socijalnopsiholoških istraživanja. Beograd: Centar za primenjenu psihologiju Društva psihologa Srbije
|
|
|
Henri, P. (1966) Slepi i društvo. Beograd: Tiflološki muzej Saveza slijepih Jugoslavije
|
|
|
Injac, B. (2003) Istraživanje stavova i socijalne distance prema osobama sa invaliditetom kod stanovnika Novog Sada. Novi Sad: Centar 'Živeti uspravno'
|
|
2 
|
Kaljača, S., Dučić, B. (2011) Socijalna distanca prema osobama sa intelektualnom ometenošću. Specijalna edukacija i rehabilitacija, vol. 10, br. 1, str. 93-105
|
|
11
|
Kuzmanović, B.R. (1994) Socijalna distanca prema pojedinim nacijama. u: Lazić Mladen [ur.] Razaranje društva: jugoslovensko društvo u krizi 90-ih, Beograd: Filip Višnjić
|
|
8
|
Mihić, V., Mihić-Lisul, I. (2003) Poznajem, prihvatam, poštujem - istraživanje etničke distanca kod dece i njihovih roditelja. Psihologija, vol. 36, br. 2, str. 167-182
|
|
|
Milanović, M. (2010) Vaspitni stilovi roditelja i socijalna distanca studenata prema slepim osobama. Univerzitet u Nišu, Filozofski fakultet - departman za psihologiju, Diplomski rad
|
|
|
Milanović, M. (2016) Vaspitni stil majke i socijalna distanca studenata prema slepim osobama. u: Milačić Vidojević I. [ur.] Osobe pod rizikom od društvene isključenosti - stavovi, diskriminacija, adaptivno ponašanje, Beograd: Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju, str. 43-60
|
|
|
Milosavljević, B. (2005) Socijalna psihologija ljudskih grupa. Banja Luka: Narodna i univerzitetska biblioteka Republike Srpske
|
|
|
Milošević, L. (2004) Srbi o drugima (društvena udaljenost Srba od pripadnika drugih naroda, nacionalnih manjina i etničkih grupa u jugoistočnoj Srbiji). Preuzeto sa http://www.komunikacija.org.rs/komunikacija/knjige/index_html/knjiga15/09MilosevicL.pdf
|
|
3
|
Nišević, S., Brkić, N., Golubović, Š. (2011) Socijalna distanca i stavovi studenata prema osobama sa invaliditetom. Pedagogija, vol. 66, br. 1, str. 126-133
|
|
1
|
Ouellette-Kuntz, H., Burge, P., Brown, H.K., Arsenault, E. (2010) Public Attitudes Towards Individuals with Intellectual Disabilities as Measured by the Concept of Social Distance. Journal of Applied Research in Intellectual Disabilities, 23(2): 132-142
|
|
1
|
Park, R.E. (1924) The concept of social distance as applied of the study of racial attitudes and racial relations. Journal of applied sociology, 8, 339-344
|
|
|
Parrillo, V.N., Donoghue, C. (2013) The National Social Distance Study: Ten Years Later. Sociological Forum, 28(3): 597-614
|
|
75
|
Rot, N. (2008) Osnovi socijalne psihologije. Beograd: Zavod za udžbenike
|
|
|
Stanimirović, D. (1983) Stavovi ljudi sa vidom prema slepima. Beograd: Filozofski fakultet, Diplomski rad
|
|
7
|
Stanimirović, D. (1986) Stavovi ljudi sa vidom prema slepima. Psihologija, 3-4, 104-120
|
|
|
Stanimirović, D. (2016) Adolescenti sa oštećenjem vida u susretu sa razvojnim i dodatnim izazovima. Beograd: Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju
|
|
|
Stanimirović, D., Jablan, B., Sretenović, I. (2014) Persons with disabilities perceptions of their inclusion into social environment. u: Kulić M., Ilić Stošović D. [ur.] Education and rehabilitation of adult persons with disabilities, Beograd: Planeta print, str. 275-288
|
|
|
Šlezak, H., Šakaja, L. (2012) Spatial Aspects of Social Distance Towards the Roma. Hrvatski geografski glasnik/Croatian Geographical Bulletin, 74(1): 91-109
|
|
29
|
Trebješanin, Ž.M. (2004) Rečnik psihologije. Beograd: Stubovi kulture
|
|
12
|
Vidanović, I. (2006) Rečnik socijalnog rada. Beograd: Udruženje stručnih radnika socijalne zaštite Srbije, Asocijacija centara za socijalni rad Srbije
|
|
13
|
Vujačić, M. (2006) Problemi i perspektive dece sa posebnim potrebama. Zbornik Instituta za pedagoška istraživanja, vol. 38, br. 1, str. 190-204
|
|
|
|
|