Metrika

  • citati u SCIndeksu: 0
  • citati u CrossRef-u:[2]
  • citati u Google Scholaru:[]
  • posete u poslednjih 30 dana:13
  • preuzimanja u poslednjih 30 dana:10

Sadržaj

članak: 10 od 52  
Back povratak na rezultate
2017, vol. 58, br. 1, str. 39-44
Nutritivni značaj krupnika (triticum aestivum ssp. Spelta) u ljudskoj ishrani
Univerzitet u Beogradu, Poljoprivredni fakultet, Srbija

e-adresahelena.ilios@gmail.com
Ključne reči: krupnik (spelta); fitohemikalije; ishrana; proteini; vitamini; minerali; lipidi; bolesti
Sažetak
Krupnik (Triticum aestivum ssp. spelta), drevna vrsta pšenice, je sve interesantnija zbog svojih izuzetno povoljnih agronomskih, prehrambenih i medicinskih karakteristika. Zbog povoljnog sastava i kvaliteta koji su u skladu sa najsavremenijim nutricionističkim zahtevima, ova vrsta žita zauzima vodeću ulogu u organskoj biljnoj proizvodnji hrane. Izuzetno visok sadržaj minerala u krupniku, koji je značajno veći u odnosu na pšenicu (Triticum aestivum ssp. vulgare), a naročito P, Fe, K, Zn, Mg i Cu, samo je jedna od njenih prednosti. Takođe, krupnik je u poređenju sa pšenicom bogatiji i u sadržaju drugih vrsta fitohemikalija, kao što su lipidi, nezasićene masne kiseline, polisaharidi, proteini, aminokiseline, rastvorljiva dijetetska vlakna, vitamini-od kojih se riboflavin i niacin nalaze u najvećim količinama, a zatim i ß-karoten. Uprkos povoljnom, bogatom hemijskom sastavu, usled prisustva proteina glutena, unos krupnika u svakodnevnoj ishrani se ne preporučuje osobama alergičnim na ovu vrstu proteina. Ipak, zahvaljujući komponentama sa izraženom antioksidativnom aktivnošću, konzumiranje proizvoda od žita, naročito krupnika, preporučuje se u ishrani pacijenata obolelih od mnogobrojnih bolesti, kao što su: dijabetes, gojaznost, visok holesterol u krvi, depresija, ulcerozni kolitis, reumatoidni artritis, kancer i dr.
Reference
Abdel-Aal, E.S., Hucl, P. (2002) Amino acid composition and in vitro protein digestibility of selected ancient wheats and their end products. Journal of Food Composition and Analysis, 15(6): 737-747
Andreasen, M.F., Kroon, P.A., Williamson, G., Garcia-Conesa, M.T. (2001) Intestinal release and uptake of phenolic antioxidant diferulic acids. Free Radical Biology and Medicine, 31(3): 304-314
Anjum, F.M., Khan, M.R., Din, A., Saeed, M., Pasha, I., Arshad, M.U. (2007) Wheat gluten: High molecular weight glutenin subunits?: Structure, genetics, and relation to dough elasticity. Journal of Food Science, 72(3): R56-R63
Beloshapka, A.N., Buff, P.R., Fahey, G.C., Swanson, K.S. (2016) Compositional analysis of whole grains, processed grains, grain co-products, and other carbohydrate sources with applicability to pet animal nutrition. Foods, 5(4): 23-23
Bojňanská, T., Frančakova, H. (2002) The use of spelt wheat (Triticum spelta L) for baking applications. Rostlinna Vyroba, vol. 48(4), str. 141-147
Bonafaccia, G., Galli, V., Francisci, R., Mair, V., Skrabanja, V., Kreft, I. (2000) Characteristics of spelt wheat products and nutritional value of spelt wheat-based bread. Food Chemistry, 68(4): 437-441
Đorđević, A. (2015) Spelta. Zdrava Srbija
Fulcher, R.G., Rooney, D.T.K. (2002) Whole-grain structure and organization: Implications for nutritionists and processors. u: Marquart L., Slavin J.L., Fulcher R.G. [ur.] Whole-grain foods in health and disease, St. Paul, MN: American Association of Cereal Chemists (AACC, pp 9-45
Galletti, G.C., D'antuono, L.F., Bocchini, P., Rosolen, I. (1998) Pyrolysis/gas chromatography/mass spectrometry of spelt (Triticum spelta L.) pericarp. Rapid communications in mass spectrometry, 12(22): 1801-1807
Giacco, R., Della, P.G., Luongo, D., Riccardi, G. (2011) Whole grain intake in relation to body weight: From epidemiological evidence to clinical trials. Nutrition, Metabolism and Cardiovascular Diseases, 21(12): 901-908
Gil, A., Ortega, R.M., Maldonado, J. (2011) Wholegrain cereals and bread: a duet of the Mediterranean diet for the prevention of chronic diseases. Public Health Nutrition, 14(12A): 2316-2322
Glamočlija, Đ., Janković, S., Popović, V., Filipović, V., Kuzevski, J., Ugrenović, V. (2015) Alternativne ratarske biljke u konvencionalnom i organskom sistemu gajenja. Beograd, Srbija: Institut za primenu nauke u poljoprivredi, Monografija
Glamočlija, Đ., Janković, S., Pivić, R. (2015) Alternativna žita. Beograd: Institut za zemljište, 58: 39-44
Glamočlija, Đ. (2012) Posebno ratarstvo - žita i zrnene mahunarke. Poljoprivredni fakultet
Hoseney, R.C. (1994) Structure of cereals. u: Principles of cereal science and technology, St. Paul, MN: American Association of Cereal Chemists, pp 1-28
Kasarda, D.D., D'ovidio, R. (1999) Deduced amino acid sequence of an α-gliadin gene from spelt wheat (Spelta) includes sequences active in celiac disease. Cereal Chemistry Journal, 76(4): 548-551
Kohajdová, Z., Karovičová, J. (2008) Nutritional value and baking applications of spelt wheat. Acta Scientiarum Polonorum Technologia Alimentaria, 7 (3), 5-14
Lopez, H. W., Leenhardt, F., Coudray, C., Remesy, C. (2002) Minerals and phytic acid interactions: Is it a real problem for human nutrition?. International Journal of Food Science and Technology, 37(7): 727-739
Maki, K.C., Phillips, A.K. (2015) Dietary substitutions for refined carbohydrate that show promise for reducing risk of type 2 diabetes in men and women. Journal of Nutrition, 145(1): 159S-163S
Miles, C.A., Alleman, G.P., Butkus, S.N. (2015) Spelt for human health and nutrition. Washington State University Extension, https://www.researchgate.net/publication/242658665
Nielsen, M.M., Hansen, Å.S. (2008) Rapid high-performance liquid chromatography determination of tocopherols and tocotrienols in cereals. Cereal Chemistry Journal, 85(2): 248-251
Nikolić, O., Pavlović, M., Savurdić, A., Jelić, M. (2015) Mogućnosti gajenja spelte u organskoj poljoprivredi. u: XX savetovanje o biotehnologiji, Zbornik radova, 20(22): 117-122
Piergiovanni, A.R., Volpe, N. (2003) Capillary electrophoresis of gliadins as a tool in the discrimination and characterization of hulled wheats (Triticum dicoccon Schrank and T. spelta L.). Cereal Chemistry Journal, 80(3): 269-273
Popović, A., Golijan, J., Sečanski, M., Čamdžija, Z. (2017) Current status and prospects of organic production of cereals in the world. u: 6th International Symposium on Agricultural Sciences. AgroRes 2017, February 27-March 2, Banja Luka, Republic of Srpska, Bosnia and Herzegovina, pp 102
Pruska-Kedzior, A., Kedzior, Z., Klockiewicz-Kaminska, E. (2008) Comparison of viscoelastic properties of gluten from spelt and common wheat. European Food Research and Technology, 227(1): 199-207
Ranhotra, G.S., Gelroth, J.A., Glaser, B.K., Lorenz, K.J. (1995) Baking and nutritional qualities of a spelt wheat sample. LWT - Food Science and Technology, 28(1), 118-122
Rozenberg, R., Ruibal-Mendieta, N.L., Petitjean, G., Cani, P., Delacroix, D.L., Delzenne, N.M., Meurens, M., Quetin-Leclercq, J., Habib-Jiwan, J. (2003) Phytosterol analysis and characterization in spelt (Triticum aestivum ssp. spelta L.) and wheat (T. aestivum L.) lipids by LC/APCI-MS. Journal of Cereal Science, 38(2): 189-197
Ruibal-Mendieta, N.L., Delacroix, D.L., Mignolet, E., Pycke, J., Marques, C., Rozenberg, R., Petitjean, G., Habib-Jiwan, J., Meurens, M., Quetin-Leclercq, J., Delzenne, N.M., Larondelle, Y. (2005) Spelt (Triticum aestivum ssp. Spelta) as a source of breadmaking flours and bran naturally enriched in oleic acid and minerals but not phytic acid. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 53(7): 2751-2759
Sahyoun, N.R., Jacques, P.F., Zhang, X.L., Juan, W., McKeown, N.M. (2006) Whole-grain intake is inversely associated with the metabolic syndrome and mortality in older adults. American Journal of Clinical Nutrition, 83(1): 124-131
Sandberg, M., Lundberg, L., Ferm, M., Yman, I.M. (2003) Real Time PCR for the detection and discrimination of cereal contamination in gluten free foods. European Food Research and Technology, 217(4): 344-349
Schober, T.J., Kuhn, M. (2003) Capillary zone electrophoresis for gliadin separation: Applications in a spelt breeding program. European Food Research and Technology, 217(4): 350-359
Shamsuddin, A.M. (1995) Inositol phosphates have novel anticancer function. Journal of nutrition, 125(Suppl 3):725S-32S
Sidhu, J.S., Kabir, Y., Huffman, F.G. (2007) Functional foods from cereal grains. International Journal of Food Properties, 10(2): 231-244
Skrabanja, V., Kovac, B., Golob, T., Liljeberg, E.H.G.M., Björck, I.M.E., Kreft, I.M. (2001) Effect of spelt wheat flour and kernel on bread composition and nutritional characteristics. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 49(1): 497-500
Somasundar, P., Riggs, D.R., Jackson, B.J., Cunningham, C., Vona-Davis, L., McFadden, D.W. (2005) Inositol hexaphosphate (IP6): A novel treatment for pancreatic cancer 1. Journal of Surgical Research, 1, 126(2): 199-203
Truswell, A.S. (2002) Cereal grains and coronary heart disease. European Journal of Clinical Nutrition, 56(1): 1-14
Valencia, E., Marin, A., Hardy, G. (2001) Glutathione-nutritional and pharmacologic viewpoints: Part IV. Nutrition, 17(9): 783-784
Wieser, H. (2000) Comparative investigations of gluten proteins from different wheat species: I: Qualitative and quantitative composition of gluten protein types. European Food Research and Technology, 211(4): 262-268
Zieliński, H., Michalska, A., Ceglińska, A. (2008) Antioxidant properties of spelt bread. Polish Journal of Food and Nutrition Sciences, 58: 217-222
Zieliński, H. (2002) Low molecular weight antioxidants in the cereal grains: A review. Pol. J. Food Nutr. Sci, 11: 3-9
Zieliński, H., Ceglińska, A., Michalska, A. (2008) Bioactive compounds in spelt bread. European Food Research and Technology, 226(3): 537-544
 

O članku

jezik rada: srpski
vrsta rada: stručni članak
DOI: 10.5937/HraIsh1701039G
objavljen u SCIndeksu: 16.11.2019.

Povezani članci

Nema povezanih članaka