2010, vol. 34, br. 3, str. 1039-1051
|
|
Stevan Sremac i pozorište
Stevan Sremac and theater
Sažetak
U ogledu je analizirana pripovijedna proza Stevana Sremca posvećena pozorišnoj tematici i sudbini srpskih putujućih glumaca na kraju 19. i početkom 20. vijeka. Pri tome je naročito usmjerena pažnja na karakterizaciju putujućeg glumca Svetislava N. u Ivkovoj slavi (1895), a zatim je detaljno analizirana središnja pripovijetka tog tematskog ciklusa Putujuće društvo (1901), u kojoj je prikazano gostovanje Dimićeve pozorišne družine u Leskovcu, Vlasotincu i drugim varošima 'nove Srbije' tokom 1889. godine. Postupkom analitičke interpretacije narativnog postupka, ukazano je na osobine komične ekspozicije, na dinamičan zaplet i peripetiju, vješto izvedenu komičnu kulminaciju i rasplet. Zahvaljujući tome na efektan način je prikazana tegobna, ponekad banalna i tragikomična, ali i gorda i uzvišena sudbina pozorišnih družina u Srbiji na kraju 19. vijeka, a zatim je ostvarena karakterizacija glumačkog mentaliteta kao spoja neobičnih krajnosti, prije svega uzvišenog i niskog, racionalnog i infantilnog, ironičnog TD0.0012 i grotesknog. Na kraju ogleda, ukratko je ukazano na pripovijetke Kalča u pozorištu (1904) i Veličanstvena šetnja madam Pompadure (1906), u kojima je komični zaplet utemeljen na neposrednom ukrštanju i nerazlučivanju pozorišne umjetnosti i života. (Rad je prethodno objavljen pod nazivom 'Pozorišna tematika i putujući glumci u pripovijednoj prozi Stevana Sremca', Letopis Matice srpske, god. 181, knjiga 476, svezak 5, Novi Sad, novembar 2005, str. 895-906).
Abstract
The experiment was analyzed narrative prose of Stevan Sremac dedicated to the topic of theater and the fate of itinerant actors on the Serbian end of the 19th and early 20th century. When it is especially focused attention on the characterization of a traveling actor Svetislav N. in Ivkova slava (1895), and then analyzed in detail the central narrative of the thematic cycle of the Putujuće društvo (1901), in which the guest shown Dimić theater guide in Leskovac, Vlasotince and other towns of the 'new Serbia' during the 1889. Process analytical interpretation of the narrative process, points to the characteristics of comic exposure, the dynamic plot, skillfully carried out comical culmination and denouement. Thanks to the effective way is shown in harsh, sometimes banal and tragic, but sublime destiny of the theater troupe in Serbia at the end of the 19th century, and then realized characterization of an actor's mentality as a combination of unusual extremes, primarily sublime and low, rational and infantile, ironic and grotesque. At the end of the experiment, points to the short stories Kalča u pozorištu (1904) and magnificent walks Madam Pompadur (1906), in which the comic plot is based on the direct crossing theatrical art and life.
|