|
Da li nam je potreban lokalni ombudsman - zaštitnik ljudskih prava
Do we need local ombudsman protector of human rights
Univerzitet u Nišu, Pravni fakultet, Srbija
Sažetak
Institucija ombudsmana na lokalnom i regionalnom nivou vlasti nije nepoznata u svetu. U pogledu organizacije ove institucije zastupljeni su različiti modeli: pored državnih ombudsmana, u federalnim državama srećemo i ombudsmane na nivou država članica, potom postoje i regionalni i lokalni ombudsmani, kao i opšti i specijalizovani. Svaka od tih institucija deluje u okvirima svoje nadležnosti. U Republici Srbiji Ombudsman se ustanovljava na lokalnom nivou samo ako se smatra daje ova institucija potrebna, da se može organizovati i finansirati. Danas je ova institucija ustanovljena u svega četrnaest gradova i opština u Srbiji od ukupno 167 opština i gradova. Staje uzrok ovako malom broju ustanovljenih građanskih branilaca (ombudsmana) na nivou jedinica lokalne samouprave? Prvi razlog je u zakonskoj neobaveznosti, a drugi u suštinskom nerazumevanju položaja i uloge lokalnog ombudsmana. Naime, u lokalnim političkim strukturama on se doživljava kao nezavisna politička ličnost koja će imati pravo da kontroliše zakonitost njihovog rada, pa se doživljava kao opasnost za vršenje lokalne vlasti. Treći razlog je problem stručnog i finansijskog kapaciteta, naročito malih opština U malim i siromašnijim opštinama vrlo je teško naći odgovarajući stručni kadar, budući da uloga ombudsmana pretpostavlja, pre svega stručnost, radno iskustvo, ugled u društvu i sl. Pitanje političke nepristrasnosti je otvoreno, jer nije pronađen mehanizam za uspostavljanje potpune političke neutralnosti. Njega postavlja skupština opštine na predlog predsednika opštine ili nadležnog radnog tela. Ova činjenica govori o tome da je teško postići političku nepristrasnost u punom smislu. Drugi problem samostalnosti je finansiranja njegovog rada. Treći razlog je pitanje dužine trajanja njegovog mandata. Ukoliko se mandat lokalnog ombudsmana vezuje za mandat skupštine, onda i ova činjenica dovodi u pitanje njegovu političku nezavisnost i nepristrasnost.
Abstract
The institution of the local and regional ombudsman is well-known in the world. There are different models in respect of the organization of this institution: beside state ombudsmen, federal states have an ombudsman at the level of member states; there are also regional and local ombudsmen, as well as ombudsmen for general and special issues. Each of these institutions functions within the framework of its jurisdiction and powers of authorities. In the Republic of Serbia, the local ombudsman is established only if there is a need for such a local institution, and if it can be organized and financed. In Serbia, this institution has been established only in 14 out of the total number of 167 cities and municipalities. What is the reason for such a small number of civil defenders (ombudsmen) at the local government level? The first reason is the lack of the binding character of statutory regulation on this matter; the second reason is the essential misunderstanding of the position and role of the local ombudsman. Namely, in the local political structures, the ombudsman is often perceived as an independent political person who shall control the legality of the work of the local government and is, therefore, seen as a danger for the local government authorities. The third reason is the problem of professional competence and financial assets, particularly in smaller and impoverished municipalities. Considering the fact that the role of the ombudsman presumes professional competence, previous work experience, good reputation in the society, etc, there is a problem of providing suitable qualified professionals for this position. There is also the issue of political impartiality, as there is still a lack of relevant mechanisms for establishing full political neutrality. Another problem related to the ombudsman's independence is the funding. The third reason is the period of his term of office. The issue of his political independence and impartiality is directly related to the question whether the local ombudsman's term of office is directly corresponds and overlaps with the term of office of the municipal parliamentary assembly.
|