- citati u SCIndeksu: [1]
- citati u CrossRef-u:[1]
- citati u Google Scholaru:[
 ]
- posete u poslednjih 30 dana:6
- preuzimanja u poslednjih 30 dana:5
|
|
|
2007, vol. 41, br. 1, str. 21-55
|
|
Rascepi u Srbiji i ustaljenje demokratije
Cleavages in Serbia and consolidation of democracy
Univerzitet u Beogradu, Filozofski fakultet, Srbija
Sažetak
U članku se razmatraju sociološke prepreke za ustaljenje demokratije u Srbiji, naročito nakon 2000. godine. Pisac smatra da glavni uzrok spore konsolidacije leži prvenstveno u vrsti rascepa koji nastavljaju da gospodare srpskom politikom. U istočnoj Evropi, tokom devedesetih, znamenjska (simbolička) sukobljavanja srazmerno brzo su ustupila mesto interesnim (distributivnim). Ovi drugi konflikti uobičajeno se završavaju nagodbom, zbog čega se i smatraju poželjnijim u razdoblju demokratske konsolidacije. Oni prvi, gospodareći rascepi jesu ideološki i znamenjski. Ideološki rascepi dele političko telo na one koji su podržavali stari režim i one koji podupiru vladajuće reformiste, dok su znamenjski rascepi zasnovani na različitim samorazumevanjima (identitetima). Neuspešnost da se za poslednjih sedam godina znamenjski rascepi skinu s političkog dnevnog reda jeste ono što podriva inače slabašne temelje demokratije u današnjoj Srbiji. Zbog prevage znamenjskih i ideoloških rascepa (patrioti/Evropejci, starorežimlije/reformisti itd) nad društveno-ekonomskim, pisac vidi stranački poredak u Srbiji kao duboko polarizovan i opterećen antisistemskim strankama. Upravo to je ono što onemogućava ustaljenje demokratije. Pisac pokazuje da postojanje antisistemskih stranaka važan uzrok koji Srbiju sprečava da se oslobodi duha izbornog autoritarizma i zbog čega izborna demokratija ne uspeva da se ustali.
Abstract
The article discusses the sociological obstacles for consolidation in Serbia after 2000. The author claim that the reason for slow consolidation lies squarely with the type of political cleavages that continue to dominate Serbian politics. Throughout Eastern Europe, symbolic conflicts relatively quickly gave way to distributional conflicts during the 1990s. Distributional conflicts typically result in compromise, which is why they are regarded as favorable to consolidation of democracy. Other type of dominant cleavages is ideological and symbolical. Ideological cleavages divide the body politics to those who were loyal to the previous regime and to those who support the current reformists, and symbolical cleavages are identity-based. The inability to remove the symbolical issues from the political agenda in seven years is what undermines the weak foundation for democracy in Serbia today. Due to the resistance of symbolical and ideological cleavages (patriots/- Europeans, old regime forces/reformers etc.) rather than socio-economic cleavages, author defines the party system of Serbia as deeply polarized with the existence of anti-system parties. Deep polarization and the existence of the anti system parties is what undermines consolidation of democracy. The author shows that the existence of anti-system parties is precisely the reason why Serbia cannot get out of the spirit of electoral authoritarianism and why electoral democracy keeps failing to consolidate.
|
|
|
|
Reference
|
|
4 
|
Antonić, S. (2006) Elita, građanstvo, slaba država - Srbija posle 2000. Beograd: Službeni glasnik
|
|
|
Antonić, S. (2005) Gutanje žaba - rasprave o srpskoj tranziciji
|
|
12
|
Antonić, S. (2002) Zarobljena zemlja - Srbija za vlade Slobodana Miloševića. Beograd: Otkrovenje
|
|
6 
|
Antonić, S. (2003) Nacija u strujama prošlosti - ogledi o održivosti demokratije u Srbiji. Beograd: Čigoja štampa
|
|
7
|
Bartolini, S., Mair, P. (1990) Identity, competition and electoral availability: The stabilization of the European electorates 1885-1985. Cambridge, itd: Cambridge University Press
|
|
7
|
Branković, S.G. (1995) Serbia at war with itself - political choice in Serbia 1990-1994. Belgrade: Sociološko društvo Srbije
|
|
1  
|
Brdar, M. (2006) Dinamika reformsko-demokratskih kapaciteta u strukturnim promenama subjekta tranzicije. Sociološki pregled, vol. 40, br. 2, str. 137-164
|
|
1
|
Dellenbrant, J.A. (1993) Parties and party systems in Eastern Europe. u: White Stephen, Judy Batt and Paul Lewis [ur.] Developments in East European politics, London-New York, itd: Macmillan Publishing, str. 147-162
|
|
6
|
Diverže, M. (1968) Demokratija bez naroda. Beograd: Rad
|
|
|
Đurković, M. (2006) Traganje, paradoksi, mogućnosti - desnica u Srbiji 1990-2003. Nova srpska politička misao, vol. 11, br. 1-4, str. 123-149
|
|
8
|
Elster, J., Offe, C., Preuss, U., Boenker, F., Goetting, U., Rueb, F.W. (1998) Institutional design in post-communist societies: Rebuilding the ship at sea. Cambridge, itd: Cambridge University Press
|
|
3
|
Goati, V.A. (2004) Partije i partijski sistemi u Srbiji. Niš: Odbor za građansku inicijativu
|
|
9
|
Goati, V.A. (1996) Stabilizacija demokratije ili povratak monizmu? Treća Jugoslavija sredinom devedesetih godina. Nikšić-Podgorica: Unireks
|
|
6
|
Goati, V.A. (1999) Izbori u SRJ od 1990.do 1998. - volja građana ili izborna manipulacija. Beograd: Centar za slobodne izbore i demokratiju
|
|
1
|
Goldthorpe, J.H. (1996) Class and politics in advanced industrial societies. u: David J.Lee and Bryan S.Turner [ur.] Conflict about class: Debating inequality in late industrialism, London, itd: Longman, str. 196-208
|
|
8 
|
Kitschelt, H. (1992) The formation of party systems in East Central Europe. Politics and Society, vol. 20, br. 1, str. 7-50
|
|
3
|
Kitschelt, H. (1995) Formation of party cleavages in post-communist democracies: Theoretical propositions. Party Politics, vol. 1, br. 4, str. 447-472
|
|
5
|
Krastev, I. (2004) Zamka nefleksibilnosti - frustrirana društva, slabe države i demokratija. Beograd: Program za razvoj UN i Beogradski fond za političku izuzetnost
|
|
8
|
Lazić, M. (2005) Promene i otpori - Srbija u transformacijskim procesima. Beograd: Filip Višnjić
|
|
9
|
Linz, J.J., Stepan, A. (1996) Problems of democratic transition and consolidation: Southern Europe, South America, and post-communist Europe. Baltimore, MD, itd: Johns Hopkins University Press
|
|
1
|
Mahr, A., Nagle, J. (1995) Resurrection of the successor parties and democratization in East-central Europe. Communist and Post-Communist Studies, vol. 28, No 4, pp. 393-409
|
|
1
|
Mansfeldova, K.H., Radoslaw, M.Z., Toka, G. (2000) Post-communist party systems: Competition, representation and inter-party cooperation. Cambridge: Cambridge University Press
|
|
1
|
Mihailović, S. (2005) Političke podele u Srbiji u kontekstu civilnog društva. u: Istraživanje javnog mnenja Srbije, Beograd: Centar za slobodne izbore i demokratiju, jul
|
|
6
|
Mihailović, S.M. (1991) Izbori '90 - mnjenje građana Srbije. u: Mihailović Srećko i Goati Vladimir [ur.] Od izbornih rituala do slobodnih izbora - sondaža javnog mnenja uoči prvih višestranačkih izbora u Srbiji, Beograd: Institut društvenih nauka - Centar za politikološka istraživanja i javno mnjenje, str. 27-126
|
|
3
|
Mihailović, S.M. (1996) Socijalno utemeljenje političkih stranaka. Sociološki pregled, vol. 30, br. 3, str. 293-312
|
|
1
|
Miladinović, S., Vukadinović, Đ. (2006) Istraživanje javnog mnenja Srbije. Publikum - NSPM, avgust i novembar, radni podaci
|
|
|
Obradović, B. (2007) Zabranjeni Đinđić. NSPM, elektronsko izdanje, http://www.nspm.org.yu/koment2006/2007_obradovic2.htm
|
|
2
|
Sajc, A. (1996) Socio-demografske karakteristike izborno neodlučnih i apstinenata u Srbiji 1990-1993. Sociologija, vol. 38, br. 2, str. 195-223
|
|
3
|
Sartori, G. (1976) Parties and party systems: A framework for analysis. Cambridge, itd: Cambridge University Press
|
|
9
|
Stojiljković, Z. (2006) Partijski sistem Srbije. Beograd: Službeni glasnik
|
|
2
|
Thomas, R. (1999) Serbia under Milošević: Politics in the 1990s. London: Hurst
|
|
|
|
|